Enflasyon memleketin ana sorunu olunca farklı şekilleri de dilendirilmeye başlandı.
Enflasyonla birlikte en fazla konuşulan sorun işsizliği artırması ve stagflasyona neden olmasıydı. Yakın zamanda yeni kavramlar da sıklıkla kullanılıyor.
Bunlardan en fazla konuşulan şrinkflasyon. Şrinkflasyon, herhangi bir ürünün fiyatını artırmadan gramajındaki değişiklikle yapılan gizli zamları açıklamakta kullanılan bir terimdir. Ürün kalemi açısından fiyat seviyesi korunmuş olsa da aynı paraya alınan mal azaldığı için aslında daha pahalı hale gelmiş oluyor.
Şrinkflasyon öteden beri uygulanıyor zaten. Millet pazardan mal alırken de artık tane ile domates biber alıyor ama bu davranışlar şrinkflasyon kavramı içinde yer almıyor. Ekmeğin gramajıyla sürekli oynanıyor zaten. Küçüle küçüle sandviç ekmeğine döndü neredeyse. Eskiden somun ekmek dendiğinde kocaman bir ekmek oluyordu. Şimdi köy ekmekleri iriliğindeydi. Enflasyonu artırmasın diye gramajını düşürdüler hep. Oysa iki ekmek alanlar üç-dört ekmek almaya başladı. Evin ekmek masrafı arttı ama enflasyon ekmek fiyatı üzerinde hesaplandığı için ekmeğe zam gelmemiş, enflasyon artmamış oldu. Bisküvi sektörü de şrinkflasyonu uzun süredir uyguluyor. Kremalı bisküvilerin paketleri içinde yer alan bisküvi sayısı azalıyor. Çikolata, şekerleme veya cips gibi paketli halde adet olarak satılan ürünlerde karşılaşılan bu durum birçok iktisatçı ve tüketici hakları savunucusu tarafından aldatıcı bir davranış olarak tanımlanıyor.
Skimpflasyon şirketlerin artık sundukları ürün ya da servisin kalitesini düşürdükleri durumu tanımlamak için kullanılıyor. Özellikle gıda sektöründe ürünün içeriğindeki pahalı maddelerin azaltılarak maliyeti daha düşük maddelerin artırılması skimpflasyonun en fazla görüldüğü örneklerden birisi olarak kabul ediliyor.
Firmalar fiyatı değiştirmeden kaliteyi düşürmek suretiyle de fiyatı aynı seviyede tutabiliyorlar. Ürün üretiminde kullanılan hammadde fiyatlarını düşürmek de skimpflasyon içerisinde değerlendiriliyor.
Memlekette her iki şekilde en çok uygulanan yöntemler arasında yer alıyor. Hatta köşe dönmeciler daha çok bu yollara başvuruyor ve milletin canına okurken çuvalla para kazanıyorlar. İş ahlakı olmayınca insanlarda enflasyonla mücadele etmek imkansızdır.
Betonda ve inşaat malzemelerinde hırsızlık yapanlar on binlerce insanımızın canını aldılar. Bu arada fiyat artışı yaşanmadığı için enflasyon da yerinde saymış oluyor. Bu yol her iki boyutu da temsil ediyor aslında.
Paketlerin küçülmesi ürün tasarrufunda son derece etkili bir uygulama olarak kabul ediliyor. Gerçekten gıda sektöründe paketlerin küçülmesi, enflasyonla mücadelede etkili görünüyor. Ancak enflasyonla mücadele programlarında bu tür alternatiflerin üretilmesi doğru değil.
Kaliteyi düşürmek suretiyle enflasyonla mücadele etmek, mal israfını artırdığı gibi tüketici mağduriyetine de neden oluyor. Bir zamanlar tarım kanallarında peynir ekmek gibi satılan motorlu testereler vardı. Hepsi çöp oldu. Milletin parası buhar oldu.
