Malum zemheri mevsimini bitirmek üzereyiz. Kar kendini yeni gösterdi.

Malum zemheri mevsimini bitirmek üzereyiz. Kar kendini yeni gösterdi. Yukarılara şöyle bir sepeledi geçti. Arkası da gelir inşallah. Havalar bir yaz bir kış gidiyor son yıllarda. Atalarımız kış kış, yaz yaz gerek demişler ama kışın ortasında yaz günleri yaşanıyor. Meyveler aldandı aldanacak. Tomurcuklar patladı neredeyse.
Anadolu, yerleşik hayatın, bitki ve hayvan türlerinin evcilleştirildiği, tarım kültürünün başladığı topraklardır. Şanlıurfa Göbeklitepe’de bundan 14.000 yıl önce ilk defa buğday yetiştirilmeye başlanmıştır. Tarım Anadolu’da gelişmiş, halen insan beslenmesinde kullanılan yüzlerce bitki ve hayvan türü bu topraklarda kültüre alınmış ve Dünya’ya buradan yayılmıştır.
Anadolu tarımın başladığı coğrafya olarak zengin bir deneyim ve kültüre sahiptir. Arkeolojik çalışmaların daha da gelişmesiyle geçmişe yönelik çok daha geniş zenginlikler ortaya çıkacaktır mutlaka.
Anadolu çiftçisi uzun yılların deneyimiyle yılı belirli dönemlere bölmüştür. Miladi takvimde gösterilen mevsimlerin, ayların ve haftaların dışında bir takvimdir bu. Eski yapraklı takvimlerde bunlara değinilir ama artık pek kullanan ve takip eden kalmadı.
Çanakkale’de geniş alanlarda tohumluk üretimi gerçekleştiren MAY Tohumculuk firmasının aylıklı takvimi, geleneksel takvime de atıf yapıyor. Yaptıranları tebrik etmek gerekiyor.
Eski takvime göre yıl, kasım günleri ve hıdrellez günleri olmak üzere ikiye ayrılıyor. Kasım günleri 8 Kasım’da başlıyor ve 179 gün sürüyor. Hıdrellez günleri ise 6 Mayıs’ta başlıyor ve 186 gün sürüyor. Yaz günleri kış günlerinden biraz daha uzundur ama küresel ısınma bu farkı daha da büyütecek gibi görünmektedir.
Kış günleri olarak da bilinen kasım günlerinde, karakış, zemheri, hamsin, cemreler, kocakarı soğukları ve Sitte-i Sevir dönemleri bulunuyor. Güneş ışınlarının Anadolu’ya daha kısa süre ve daha uzun yol kat ederek uğradığı kış günlerinde havalar genellikle soğuktur.
Zemheri, 21 Aralık’ta başlıyor ve 40 gün sürüyor. Yılın en soğuk günleridir. Bu dönemde yağan yağışların bitkilere yararı yoktur. Sıcaklık düşüktür. Ancak, buharlaşma da düşük olduğu için yer altı ve yer üstü su rezervlerinin artması zemherideki yağışlara bağlıdır. Hava sıcaklığı genellikle düşük ve kararlı bir seyir izler.
Hamsin, 1 Şubattan sonraki 50 günlük dönemi kapsar. Günlerin uzadığı, havaların ısınmaya başladığı dönemdir. Cemreler, bu mevsim içinde 20 Şubattan itibaren birer hafta arayla havaya, suya ve toprağa düşer. Hamsinde havalar çok değişkendir. Türk çiftçisi bunu ‘Hamsin hem ısın hem üşün, sen git zemheri gelsin’ atasözüyle ifade etmiştir.
Küresel ısınma kış mevsimini kısaltıyor. Yağışlar, soğuklar ve sıcaklar perakende yerine toptan gelip gidiyor. Türk çiftçisinin asırların deneyimiyle oluşturduğu mevsimler değişiyor.
Yaprağını döken meyvelerde çiçeklenme ve meyve tutum riski her geçen yıl daha da artıyor. Kışın ortasında sıcaklıkların yükselmesi, çiçeklenmeyi hemen başlatıyor ve aldanma kaçınılmaz oluyor.
Kış günlerinde yaz günleri ortaya çıkıyor. Kuraklık her geçen yıl kendini daha çok hissettiriyor.