.
Doğu Avrupa’da yontma taş çağı döneminde diş hekimlerinin yaklaşık yedi bin yıl önce iş yerlerinde balmumu kullandıkları tespit edildi.
Çoğunlukla İtalyan araştırmacılardan oluşan bir ekip, Slovenya'da, İtalyan sınırına yakın bulunan ve içinde balmumu dolgulu bir kırık köpek dişi içeren insan çene kemiği üzerinde uzun süren araştırmaları sonunda diş tedavisinde balmumu kullanıldığını gözlemledi.
Araştırma ekibini lideri Federico Bernardini, “Bu bulgu, belki de Avrupa'daki tarihi öncesi diş hekimliğinin en eski kanıtı ve bilinen en eski tedavi edici palyatif diş dolgusu örneğidir” dedi. Dişin içinde balmumu bulunması, balmumunun dolgu amacıyla kullanıldığı yönünde tahminleri güçlendirmektedir.
Neolitik çağda diş hekimliğine dair pek fazla kayıt bulunmamaktadır. Pakistan ve Mısır’da yapılan bazı arkeolojik kazılarda yapay dişe dair eserlere rastlanmaktadır.
Araştırmacılar, bal mumunun, insanın ölümünden kısa bir süre önce veya sonra, diş kırığının kenarları aşınmadığından uygulandığını tahmin etmektedirler. Eğer inceldikleri çene kemiğinin sahibi, balmumu kullanıldıktan sonra yaşamına devam etseydi, balmumunun çiğneme esnasında azalacağı bir gerçekti. Bununla birlikte, kullanılan balmumunun, çiğneme sırasında, dişe yapılan baskıyı azaltmak, ağrıyı dindirmek, yenilen ve içilenlerin diş köklerindeki kontaminasyonu önlemek için kullanılmış olabileceği dikkati çekmektedir.
İncelenen çene kemiğinde, dişlerin aşırı aşınmış olması ve hassasiyetinin artması, dişlerin iplik tutmak veya iplik kesmek amacıyla kullanılmış olabileceği de ihtimal dahilinde bulunuyor. İncelenen çene kemiğinin sahibinin dokumada çalışmış olma ihtimali de gözardı edilmiyor.
Araştırmacılar yaptıkları çalışmada, balmumunun bağlama-yapıştırma özelliklerini artırmak için kullanılmış olabileceğini de iddia ediyorlar. Ayrıca, arılar tarafından yapılan benzer reçineli bir ürün olan propolisin aynı çağlarda başka tıbbi kullanımları olduğuna da dikkat çekiyorlar.
Kuzeydoğu İtalya’nın bazı Üst Paleolitik ve Mezolitik mezarlarında mezar malları arasında korunan propolis topaklarının keşfi, avcılık ve toplayıcılıkla geçinen insanların terapi amaçlı kullanıldığını kanıtlamaktadır. Benzer şekilde insanlar aynı dönemlerde balmumu gibi bazı arı ürünlerinin aromatik özelliklerinden de yararlanmış olma ihtimalleri bulunmaktadır.
Arı ürünleri büyük ölçüde tarih öncesi topluluklar tarafından teknolojik, sanatsal ve tıbbi amaçlar için kullanılmış, ancak bu yapılan çalışmada ilk kez terapatik-palyatif dental dolum için kullanılmış olma ihtimali bulunmaktadır.
Diş tedavisiyle ilgili en eski arkeolojik buluntu olarak kabul edilen bu bilgilere göre, balmumu, diş hassasiyetinin yükseldiği durumlarda, dişe destek olarak balmumu kullanılmıştır.
Günümüzde diş tedavisi çok daha güçlü ve ileri seviyelere gelmiş durumdadır. Bununla birlikte, arkeolojik buluntular, yeni yapılacak çalışmalara ışık olacak nitelikler taşımaktadır.
