Klinik değerlendirmeyi destekleyen bu radyolojik inceleme, enfeksiyondan tümöral oluşumlara kadar pek çok duruma dair bilgi verir.
Göğüs hastalıklarının tanı sürecinde temel görüntüleme yöntemlerinden biri olan akciğer grafisi, akciğerlerin, kalp gölgesinin, diyaframın ve toraks duvarının değerlendirilmesine olanak tanır.
Radyolojik incelemelerin ilk basamağında yer alan bu yöntem, düşük maliyeti ve kolay erişilebilirliği sayesinde klinik pratikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Tanı koyma sürecinde hekime yol gösteren akciğer grafisi, özellikle enfeksiyon, tümör, pnömotoraks ve interstisyel akciğer hastalıklarının saptanmasında kritik öneme sahiptir.
Akciğer grafisi, X ışınları kullanılarak çekilen, akciğer dokusunun ve göğüs boşluğundaki yapıların görüntülenmesini sağlayan bir radyolojik tetkiktir. Halk arasında "göğüs röntgeni" olarak da bilinen bu yöntem, özellikle solunum yolu hastalıklarının ön tanısında hızlı ve etkili sonuçlar sunar. Akciğerlerin yapısal durumu, hava kesecikleri, bronşlar, kalp gölgesi, kaburgalar, diyafram ve mediasten bu grafi üzerinde incelenebilir.
Bu görüntüleme tekniği ile zatürre (pnömoni), bronşit, akciğer kanseri, tüberküloz, kalp büyümesi, akciğer sönmesi (atelektazi), sıvı birikimi (plevral efüzyon) ve benzeri birçok patoloji ön tanı olarak değerlendirilebilir. Radyoloji uzmanı tarafından akciğer grafisi yorumlanır ve gerek duyulduğunda ileri tetkikler için yönlendirici olabilir.
Akciğer Grafisi Nasıl Çekilir?
Akciğer grafisi çekilmesi, son derece kısa süren, ağrısız ve non-invaziv (vücuda giriş gerektirmeyen) bir işlemdir. İşlem öncesinde hastadan üst vücut kıyafetlerini çıkarması ve metal içerikli takı, kolye veya sütyen gibi eşyaları çıkarması istenir.
Röntgen odasında hasta, genellikle ayakta ve dik pozisyonda cihazın önüne geçer. Gerekli durumlarda oturarak veya yatarak da çekim yapılabilir. Akciğer grafisi tek yön, genellikle önden çekilen tek pozisyonlu görüntüleme işlemidir.
Grafi genellikle ön-arka (PA) ya da yan (lateral) yönlerden alınır. PA pozisyon, kalp ve akciğerlerin daha net görülmesini sağlar. Hasta, teknisyenin yönlendirmesiyle kısa bir süre nefesini tutar; bu sırada cihaz X ışınlarını göndererek akciğerlerin görüntüsünü kaydeder. İşlem birkaç saniye sürer ve genellikle tekrar edilmesine gerek kalmaz. Radyasyon dozu düşüktür, ancak hamile bireylerde dikkatli olunmalıdır.
Normal akciğer grafisi, akciğerlerde herhangi bir kitle, leke veya infiltrasyon bulgusunun olmadığı görüntüleme sonucudur. Bu sonuç, genellikle sağlıklı bireylerde beklenen bir görüntüleme verisidir.
Bronşit akciğer grafisi, çoğu zaman belirgin bir anormallik göstermeyebilirken, bazı vakalarda bronş duvarlarında kalınlaşma veya mukus birikimi görülebilir. Öte yandan zatürre akciğer grafisi, akciğer dokusunda konsolidasyon alanları ve yoğun opasitelerle enfeksiyonun varlığını net şekilde ortaya koyar.
Astım akciğer grafisi ise genellikle normal sınırlarda değerlendirilir, ancak şiddetli ataklar sırasında hava hapsine bağlı olarak akciğerlerin fazla şiştiği gözlemlenebilir.
Akciğer Grafisi Nerede Çekilir?
Akciğer grafisi, devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve bazı Aile Sağlığı Merkezlerinde bulunan röntgen birimlerinde çekilebilir. Ayrıca tam donanımlı görüntüleme merkezlerinde de bu işlem yapılmaktadır. Özellikle büyük şehirlerde mobil sağlık hizmetleri kapsamında bazı özel kuruluşlar evde çekim hizmeti de sunabilmektedir.
Akciğer grafisi göğüs röntgeni, toraks bölgesinin genel yapısını değerlendirmek için kullanılan temel radyolojik yöntemlerden biridir. Solunum yolu enfeksiyonlarında ve akciğer hastalıklarında ilk basamak görüntüleme aracıdır.
İşlem için genellikle radyoloji birimi sorumludur. Devlet hastanelerinde çekim için önceden aile hekimi veya uzman hekim tarafından sevk verilmesi gerekebilir. Özel hastanelerde ise doğrudan başvuru ile çekim yapılabilmektedir.
E-nabız sistemi üzerinden randevu alınarak ya da merkezi hastane randevu sistemi (MHRS) kullanılarak işlem planlanabilir. Akciğer grafisi ücretleri, sağlık kuruluşunun fiyat politikasına ve sigorta kapsamına göre farklılık gösterebilir. SGK kapsamında olan hastalar için ücretler daha düşük olabilir.
Akciğer Grafisi ve Akciğer Röntgeni Aynı mı?
Akciğer grafisi ile akciğer röntgeni tıbbi açıdan aynı anlama gelir. Her iki terim de göğüs bölgesine uygulanan X-ray (röntgen) görüntüleme yöntemini ifade eder. Farklı isimlerle anılmasının sebebi, halk arasında kullanılan yaygın ifadelerin değişiklik göstermesidir.
"Grafi" ifadesi genellikle daha teknik ve tıbbi literatürde tercih edilirken, "röntgen" terimi halk arasında daha çok bilinir. Ancak her iki durumda da amaç, akciğerlerin yapısını, büyüklüğünü, hava boşluklarını, lezyonları veya enfeksiyon bulgularını değerlendirmektir. Sonuç olarak, akciğer grafisi ile akciğer röntgeni arasında fark yoktur; ikisi aynı işlemi ifade eder.
Akciğer Grafisi Raporu Nasıl Alınır?
Akciğer grafisi raporu, çekim işleminin ardından radyoloji uzmanı tarafından değerlendirilerek hazırlanan bir sonuç belgesidir. Bu rapor, akciğerlerdeki olası anormallikleri, enfeksiyonları, kitleleri, sıvı birikimini ya da yapısal değişiklikleri detaylı şekilde açıklar. Raporun elde edilme süreci ise şu adımlarla ilerler:
Görüntüleme tamamlandıktan sonra, çekilen grafiler dijital sistemlere aktarılır.
Radyoloji uzmanı görüntüleri değerlendirerek bulguları yorumlar.
Hazırlanan rapor, hastanenin bilgi sistemine yüklenir ve doktorun erişimine açılır.
Rapor e-Nabız sistemi üzerinden veya hastanenin kendi dijital platformu üzerinden hasta tarafından da görüntülenebilir.
Genellikle bu süreç 1–3 iş günü içinde tamamlanır. Eğer acil bir durum söz konusuysa, rapor daha kısa sürede doktorunuzla paylaşılabilir. Ayrıca bazı merkezlerde sonuçlar elden teslim de edilebilir.
Akciğer Grafisi Kaç Günde Çıkar?
Akciğer grafisi sonuçları, genellikle görüntüleme işleminin ardından 1 ila 3 iş günü içinde hazır hale gelir. Bu süre, çekimin yapıldığı merkezin yoğunluğuna, kullanılan sistemin dijital olup olmamasına ve aciliyet durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Acil durumlarda, aynı gün içerisinde sonuç verilebilirken; rutin kontrollerde bu süre 48 saate kadar uzayabilir. Özellikle devlet hastanelerinde ya da yoğun görüntüleme taleplerinin olduğu merkezlerde bu süre uzayabilir. Özel hastaneler ya da dijital sistemlerle çalışan merkezlerde raporlama süreci daha hızlıdır.
Hastalar, e-Nabız üzerinden sonuçlarını kontrol edebilir ya da hastanenin dijital hasta portalı aracılığıyla raporlarını indirebilir.
Sağlıklı Akciğer Grafisi Nasıl Olmalı?
Sağlıklı akciğer grafisi, akciğerlerin yapısal olarak normal sınırlar içinde olduğunu ve herhangi bir hastalık belirtisi taşımadığını gösterir. Bu tür bir görüntüde akciğerler simetrik görünür, hava dolu alanlar homojen yoğunluktadır ve akciğerlerin kenar çizgileri net olarak seçilir.
Sağlıklı bir akciğer grafisinde şunlar beklenir:
Akciğer alanları temizdir, herhangi bir leke, gölge ya da yoğunluk artışı görülmez.
Kalp konturu net ve normal boyuttadır.
Diyafram kubbeleri düzgün ve simetriktir.
Trakea (nefes borusu) orta hizada bulunur.
Kemik yapılar (kaburgalar, omurga) normal görünümdedir.
Plevral (akciğer zarları) bölgelerde sıvı ya da kalınlaşma izlenmez.
Bu bulgular, bronşit, zatürre, tümör, astım veya KOAH gibi rahatsızlıklara dair herhangi bir patolojik değişikliğin olmadığını düşündürür. Ancak bazen bazı hastalıklar grafide net bir bulgu vermeyebilir. Bu nedenle yorum her zaman bir radyoloji uzmanı ya da ilgili branş hekimi tarafından yapılmalıdır.
Temiz akciğer grafisi, herhangi bir patolojik bulgu içermeyen ve sağlıklı akciğer yapısını yansıtan görüntüdür. Genellikle check-up sürecinde beklenen sonuçlardan biridir.
Anormal akciğer grafisi, akciğer dokusunda enfeksiyon, sıvı birikimi, kitle ya da yapısal bozulmalar gibi patolojik bulgulara işaret edebilir. Bu durumlarda ileri tetkikler gerekebilir.
Sık Sorulan Sorular
Aile hekimi akciğer grafisi çeker mi?
Hayır, aile hekimleri doğrudan akciğer grafisi çekmez; ancak gerekli gördüklerinde hastayı hastanelere veya görüntüleme merkezlerine yönlendirirler. Bu yönlendirme sonrası devlet hastanelerinde veya özel sağlık kuruluşlarında grafi çekilebilir.
Akciğer grafisi için nereden randevu alınır?
Akciğer grafisi için randevu, Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) veya e-Devlet üzerinden alınabilir. Genellikle göğüs hastalıkları ya da dahiliye polikliniklerinden randevu alındığında, ilgili doktor grafi isteyebilir.
Akciğer grafisi e-Nabız’da görünür mü?
Evet, akciğer grafisi çekildikten sonra sonuç e-Nabız sistemine yüklenir. Raporlu ve görüntülü biçimde görüntülenebilir. Sonuçların sisteme yüklenmesi genellikle birkaç saat veya bir gün sürebilir. Akciğer grafisi yorumlama, radyoloji uzmanlarının deneyimiyle doğrudan bağlantılıdır. Doğru yorumlama, altta yatan hastalığın tanısında büyük rol oynar.
Akciğer grafisi PA tek yön ne demek?
PA (posteroanterior) tek yön, standart akciğer grafisi çekim tekniğidir. Bu yöntemde hasta ayakta durur, X ışını arkadan öne doğru gönderilir. Genellikle ilk değerlendirme için kullanılır.
Kaynak:Medicalpark
