Tarihsel önemi büyük birçok eser ve mimari yapıyı topraklarında barındıran Alexandria Troas Bölgesi’nde bulunan Roma döneminden kalma granit sütunlar ve yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul eden tek Amerikan belgesinde imzası olan Cezayirli Hasan Paşa’nın Av Köşkü sessizce fark edilmeyi bekliyor.
Profesyonel Turist Rehberi Aykut Degre, yürüyüş rotası üzerinde yer alan ve 2000 yılı aşkın bir geçmişi olan bu granit sütunlar hakkında, “Roma dönemindeki yerini, önemini, bu sütunun neden 2000 yıldır bu noktada kaldığını anlatan bilgilendirme levhaları ile yürüyüş rotası daha cazip bir hale gelebilir” şeklinde görüşlerini açıkladı.
Ayrıca, terbiye ettiği aslan ile gezen, Amerika’nın tüm tarihinde imzaladığı ve kendi dilinde olmayan sadece iki anlaşmadan biri olan anlaşmada imzası olan Cezayirli Hasan Paşa’nın Av Köşkü’nün sadece taş yapısının ayakta kalabildiğini, tarihte bu kadar büyük bir öneme sahip bu değerin de restore edilerek, koruma altına alınması gerektiğini ifade etti.
Tarihsel önemi büyük birçok eser ve mimari yapıyı topraklarında barındıran Alexandria Troas Bölgesi’nde bulunan Roma döneminden kalma granit sütunlar ve yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul eden tek Amerikan belgesinde imzası olan Cezayirli Hasan Paşa’nın av köşkü sessizce fark edilmeyi bekliyor.
Profesyonel Turist Rehberi Aykut Degre bu değerlere ait şu bilgilendirmeleri yaptı:
“BU SÜTUNLAR EN AZ 2 BİN YILLIK”
“Roma döneminden kalma bu sütun günümüzde Yahya Çavuş Köyü’nde eski bir granit ocağından çıkma. Bunlar, sütun haline getirildikten sonra Alexandria Troas’tan, günümüzde Dalyan Köyü’ndeki limana gider ve gideceği yere göndermek üzere gemilere yüklenir. Taş ocağından limana doğru taşınırken zarar görmüş ve yol kenarında bırakılmış. Bu granit sütunun genişliği 1,65 kadardır, boyu 10-12 metre arasındadır. Yedi sütunda ocakta bırakılmış. O sütunlar en 2 bin yıllıktır.”
“BİLGİLENDİRME LEVHALARI İLE YÜRÜYÜŞ ROTASI DAHA CAZİP BİR HALE GELEBİLİR”
“Yürüyüş rotası üzerinde yer alan bu sütun da koruma altına alınmalıdır diyebiliriz ama bu sütun zaten çok dayanıklı bir taştan yapıldığı için kendi kendisini koruyor. Sütunların Roma dönemindeki yerini, önemini, bu sütunun neden 2000 yıldır bu noktada kaldığını anlatan bilgilendirme levhaları ile yürüyüş rotası daha cazip bir hale gelebilir.”
“CEZAYİRLİ PAŞA KİMİN SÜPER GÜÇ OLDUĞUNU KANITLAMIŞTIR”
“Cezayirli Hasan Paşa Köşkü’de aslında bizim için çok önemlidir. Kendisinin İstanbul’da da bir heykeli vardır. Yanında köpek yerine aslan gezdirmesi ile ünlüdür. Osmanlı Döneminde, donanma karargâhları Gelibolu ve çevresinde yer alırdı. Cezayirli Hasan Paşa Köşkü, bir av köşküdür. Ahşap olan bütün her şey yok olmuştur. Sadece taş yapı ayakta kalabilmiştir. Burasının en yakın zamana restore edilmesi ve korunması gerekir. Cezayirli Hasan Paşa, kendi döneminde Amerika ile Osmanlı adına bir anlaşma imzalamıştır. Biliyorsunuz ki güçlü devletler anlaşmaları kendi dillerini yapmak için baskı uygularlar. Amerika’nın tüm tarihinde imzaladığı ve kendi dilinde olmayan sadece iki anlaşmadan biri olan bu anlaşma Cezayirli Hasan Paşa’nın imzaladığı anlaşmadır. Bu da, o dönemde kimin bu dünyada süper güç olduğunun kanıtıdır.”
CEZAYİRLİ HASAN PAŞA KİMDİR?
18. yüzyılın ikinci yarısında kaptan-ı deryalık ve sadrazamlık görevlerinde bulunan Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı’nın ünlü devlet adamlarından biriydi. 1770’li yıllarda köşkünü inşa ettiren Hasan Paşa, burayı hem bir dinlenme yeri hem de bölge ile ilgili çalışmalarını yaptığı bir merkez olarak kullanmıştır. Köşk, bölgede kurulan ilk Türk köylerinden biri olan Yerkesiği Köyü’nün hemen yanı başında inşa edilmiştir. Köşk, 18–19. yüzyıllarının Osmanlı ayanları ve eşrafının çiftlik ya da kır evlerinin tipik özelliklerini yansıtır. Cezayirli Hasan Paşa’nın uygun güney rüzgârlarını beklemek için donanmayı Beşike Koyu’na demirlediğinde bu köşkte kaldığı bilinmektedir. Günümüzde köşkten geriye sadece gözetleme kulesi olarak kullanılan bir kule ayakta kalmıştır.
YABANCI BİR DEVLETE VERGİ ÖDEMEYİ KABUL EDEN TEK AMERİKAN BELGESİNDE İMZASI VAR
11 Amerika Gemisi’nin Osmanlıların eline geçmesinin ardından Amerikan elçisi Joseph Donaldson ile Cezayirli Hasan Paşa arasında 5 Eylül 1795 günü anlaşma yapılmış, hükümlerine uymamışlar ve Akdeniz’e donanma göndermişler ama Amerikan donanması Cezayir donanması karşısında yenilmiş. 07 Mart 1796 tarihli Haraç Anlaşmasını imzalamışlar. Bu anlaşma, Amerikan tarihinin İngilizce’den başka bir dille yazılmış ikinci anlaşmadır. Anlaşmaya göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlantik'te, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması karşılığında, 642 bin altın ve yılda 12 bin Osmanlı altını (216 bin dolar) ödemeyi kabul eder. Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Başkan George Washington ve Cezayir Beylerbeyi Gazi Hasan Paşa imza koyar. Böylece ABD yıllık vergiye bağlanmış olur. Bu, yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul eden tek Amerikan belgesidir.
Dilek Akşen
