.
Geçenlerde televizyonlarda epey yer aldı. Gün içerisinde bitkisel çay pazarlayıcıları da epey methediyorlar. Kekreyemiş olarak geçiyor ama çok çeşitli adlarla da anılıyor. Wikipedia hala kapalı olduğu için, kekreyemişler hakkında en geniş bilgiyi Ordu Üniversitesinde yapılan bir tezden bulabildim. Adı üzerinde. Kekre oluşu, antioksidan yüklü olduğunu gösteriyor.
Kekreyemişin de içinde bulunduğu cins, üzümsü meyveler grubunda değerlendirilmektedir. Ilıman iklime uyum sağlamış 450 civarında türü bulunmaktadır.
Herdem yeşil veyahut kışın yaprağını döken çalı formunda, bazen de küçük ağaçlar şeklinde olan türler, Kuzey yarım kürede; arktik bölgelerden, tropik bölgelerin yüksek dağ kırlarına kadar geniş bir alanda yayılım göstermektedirler.
Ülkemizde Çobanüzümü, Çayüzümü gibi türler bilinmektedir.
Üzümsü meyvelerin sağlık açısından önemi içerdikleri yüksek oranda antioksidan içermelerinde ileri gelmektedir. Özellikle üzümsü meyvelerin sağlık üzerine yaptığı olumlu etkiler birçok araştırmaya konu olmuştur.
Maviyemişler, turnayemişi, çayüzümü, çobanüzümü türleri üzerinde daha fazla çalışma yapılmaktadır.
Bu türler içerisinde en yüksek antioksidan içeriği çoban üzümünde bulunmaktadır. Yüksek antioksidan içermesi ve yüksek miktarda antosiyanin ve diğer fenolik bileşikleri içermesi sebebiyle taze meyve ve sebzeler içinde çok özel bir yeri olan bu türler, diğer küçük meyvelere göre yüksek seviyede antioksidan etkiye sahiptirler.
Kekreyemişin de içinde bulunduğu türlerin önemli bir kısmı, Kanada, Amerika, Şili, Arjantin, Meksika, Polonya, Hollanda, Litvanya, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, İspanya, Almanya, Finlandiya, Norveç ve Bulgaristan başta olmak üzere 6 kıtada ekonomik olarak yetiştirilmektedir.
Dünyada taze tüketiminin yanında, farklı şekilde değerlendirilebilen bu türler meyve suyu, reçel veya marmelat yapılmakta, aynı zamanda kurutularak da değerlendirilmektedir.
Karadeniz bölgesinde böğürtlen, kuşburnu, kocayemiş gibi üzümsü meyveler ile Vaccinium cinsi içine giren türlerde bulunmaktadır. Türkiye’de kekreyemişin de içinde bulunduğu cinse ait 4 adet yabani tür bulunmaktadır. Bu türler Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Samsun, Sinop, Kastamonu, Bartın, Zonguldak, Düzce, Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Kırklareli, Balıkesir, Bursa, Erzurum ve Ardahan illerine yayılmış vaziyettedir.
Karadeniz bölgesinde toprak pH’sının düşük olduğu, ladin, kayın, ormangülü, kızılağaç, çam türleri ve eğrelti otu ile beraber ormanlara yakın yerlerde yayılış göstermektedirler.
Mayıs Haziran ayları arasında çiçeklenen, çiçekleri, meyve yapraklarıyla beraber sonbahar renklenmeleri çok estetik bir görünüme haiz olan bu türler, bölge halkı tarafından yüzyıllardır sevilerek tüketilmektedir.
Kekreyemişlerin yaygın olduğu bölgelerde, bu türler ligarba, likapa, lifos, ayı üzümü, Trabzon çayı, çela, merhauk, çalı çileği ve buna benzer birçok isimlerle anılmaktadır.
Kekreyemiş vücutta yağlanmayı da önlüyormuş. Pazarı bol olacağa benziyor. Fiyatları da uçuyor gerçi ama alıcısı var demek ki.
