Türkiye genelinde ve özellikle Çanakkale ilinde tüketimdeki artışın riski artırdığına dikkat çekilen açıklamada, doğal ortamlarda yetişen zehirli mantarların ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği vurgulandı.
Mantar Zehirlenmeleri Ölüme Sebep Olabiliyor
Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Başkanlığından önemli uyarı geldi. Mantar zehirlenmelerinin özellikle bol yağışlı mevsimlerde daha sık görüldüğüne dikkat çekilen açıklamada, zehirli mantarların taze, kurutulmuş veya konserve şeklinde çiğ veya pişirilmiş olarak tüketilmesinin ölümcül sonuçlar doğurabileceği belirtildi. Halkın, doğada yetişen mantarları tüketmemesi ve şüpheli durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerektiği vurgulandı. Mantar zehirlenmelerinin teşhisinin, hastanın mantar yeme hikayesi ile zehirlenme belirtilerinin birlikte değerlendirilerek konulduğu ifade edilen açıklamada, yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesinin de teşhis sürecine yardımcı olduğu belirtildi. Zehirlenme belirtilerinin mantarın türüne bağlı olarak değişebileceği ve bu belirtilerin mantarın yenmesini takiben 2 ile 6 saat içinde ortaya çıkabileceği ifade edildi. Açıklamada, vatandaşların doğada yetişen mantarları kesinlikle tüketmemeleri gerektiği, ancak tüketildiği takdirde belirtiler görülmesi halinde derhal sağlık kuruluşlarına başvurmalarının önemine vurgu yapıldı. Mantar zehirlenmelerinin belirtileri arasında sersemlik, karın ağrısı, kas ağrıları, konuşma güçlüğü, uyku hali, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, kızarma, ağızda metal tat, bulantı, kusma, terleme gibi çeşitli belirtiler bulunabileceği belirtildi. Açıklamada, kültür mantarlarının genellikle zehirli maddeler içermediği ve bu mantarlarla zehirlenmenin mümkün olmadığı ifade edilirken, tüketimde dikkat edilmesi gereken noktalara da değinildi. Ambalajlı mantarların tercih edilmesi, ambalaj üzerinde bilgilendirici etiketlerin bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi önerileri sıralandı.
Mantarlar İle İlgili Halk Arasında Bulunan Yanlış İnanışlar
Halk arasında yaygın olarak dolaşan yanlış inanışlara da açıklamada değinildi. Özellikle yoğurtla yenilen mantarın zehirlemediği, pişirilen mantarda zehir olmadığı, sirkeli ve tuzlu suda kaynatmanın mantarın zehirini almadığı gibi yanıltıcı inanışlara karşı uyarılarda bulunuldu. Son olarak, mantar zehirlenmelerinden korunmanın en etkili yolunun doğal ortamlarda yetişen mantarlar yerine bandrollü kültür mantarlarını tercih etmek olduğu belirtildi. Açıklamada, halkın bilinçlendirilmesi ve bu konuda dikkatli olunması gerektiği vurgulanarak açıklamada şu cümlelere yer verildi. “Yoğurtla yenen mantar zehirlemez, Pişirilen mantarda zehir yoktur, Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehiri alınır, Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz, Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir, Mantar koparıldığında rengi değişmez ise mantar zehirsizdir, Mantarın iç kısmı mavileşirse, bu mantar zahirlidir, Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir, Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır, Salyangozlar zehirli mantarları yemezler. ”Mantar zehirlenmeleri çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme tipi olup, zehirlenmelerin engellenmesinde tek çare de, doğal alanlarda yetişen mantarlar yerine bandrollü kültür mantarlarının tercih edilmesidir."
Mantar Zehirlenmesi Nasıl Oluşur ?
Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Başkanlığından yapılan Mantar açıklamasında şu ifadelere yer verildi. Mantar zehirlenmeleri, özellikle yağışların bol olduğu mevsimlerde görülmektedir. Doğal ortamlarda yetişen ve yapısında zehir bulunan mantarların taze, kurutulmuş veya konserve şeklinde çiğ veya pişirilmiş olarak yenmesi neticesinde ölümle sonuçlanabilen ciddi zehirlenmeler görülebilmektedir. Ülkemizde doğal ortamlarda zehirli mantarların yetiştiği ve halkımızın da bu mantarlara çokça rağbet ettiği bilinmektedir. Hastanın mantar yeme hikayesi ile zehirlenme bulguları birlikte değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilir. Yenen mantarın uzman kişilerce incelenmesi de zehirlenmenin teşhisinde yardımcı olmaktadır. Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir. Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehirin niteliğine göre mantarın yenmesini takiben 2 ile 6 saat içinde ortaya çıkabilmektedir. Mantarlarda bulunan zehirin özelliğine göre ortaya çıkan belirtiler çeşitlilik gösterebilmektedir. Mantarın yenmesini takiben 2 saat içinde sersemlik, karın ağrısı, kas ağrıları, konuşma güçlüğü, uyku hali, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüzde ve boyunda kızarma, ağızda metal tat duyusu, bulantı, kusma, terleme; bazı türlerin yenmesinden 6 saat sonra ise bulantı, kusma, ishal, ateş, çarpıntı, karın ağrısı, karaciğer, böbrek fonksiyon bozuklukları, daha sonraki günlerde (4-6 gün) gelişebilecek karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler ve sonuçta ölümle sonuçlanan zehirlenme belirtileri görülebilmektedir. Vatandaşlarımızın doğada yetişen mantarları kesinlikle tüketmemeleri ancak tüketilmesi sonucunda bu belirtilerin görülmesi hâlinde mantarı tüketen kişilerin derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekmektedir. Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesi mümkün değildir. Ancak; bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmalar bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikayetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bu mantarları alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli, ambalaj üzerinde tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına dikkat edilmelidir.”
Ogün İnal
