Diğer birçok mikrop gibi, yararlı ve zararlı türleri bulunur. Doğada her yerde bulunan bu mantarlar bazı durumlar sonucunda deride kaşıntı, döküntü ve iltihaplara neden olabilir. Tedavi edilmediği durumda çeşitli ciddi komplikasyonlara yol açabilen mantar hastalığının tedavisi ilaçlar ile sağlanır. Mantar enfeksiyonu nedir sorusunun cevabı için yazının devamına bakabilirsiniz.
Mantar Hastalığı Nedir
Cilt hastalıkları içinde mantar enfeksiyonları oldukça sık rastlanan ve dermatologlar tarafından kolayca tanınan hastalıklardır. Mantar hastalığı yeryüzünde bulunan binlerce tür küf ve mantardan kaynaklanır. Bu türlerin yaklaşık 100 kadarı insan ve hayvanlar üzerinde hastalık yapabilmektedir .Birçok mantar enfeksiyonu, cildimizde doğal olarak yaşayan mantarın aşırı büyümesinden de kaynaklanabilir. Mantar hastalığı yaş, cinsiyet fark etmeksizin herkeste görülebilen hastalıklardır. Çeşitli nedenler sonucunda görülen mantar enfeksiyonu sonucunda vücutta bazı değişiklikler görülür. Bunlar şu şekilde olabilir:
Tahriş
Pullu cilt
Kızarıklık
Kaşıntı
Şişme
Kabarcıklar
Bağışıklığın düşük olduğu bazı durumlarda kişilerde akciğer enfeksiyonu veya hayati risk oluşturabilen enfeksiyonlar görülebilir.
Vücutta Mantar Neden Olur
Mantar ile temasta bulunmak herkesin en az bir kere maruz kaldığı bir durumdur. Ancak mantar ile temasta bulunulması her zaman hasta olmak ile sonuçlanmaz. Mantar nemli ve sıcak bölgelerde çok daha kolay ve hızlı çoğalır. Bunun yanı sıra bazı durumlar da mantar hastalığı görülme riskini artırabilir. Genel olarak vücutta mantar görülmesinin nedenleri şunlardır:
Zayıflamış bağışıklık sistemi
Uzun süre yüksek doz antibiyotik alımı
Fazla kilolu olmak
Diyabet
Uzun süre kapalı ayakkabi giyilmesi
Yeni cilt bakım ürünü denemek
Dar ve sentetik kıyafetler giymek
Hamile olmak
Uzun süre nemli çorapla durmak
İnkontinans (idrar tutamama şikayeti)
Cilt Mantarı Zararlı mıdır?
Zararlı mantarlardan birinin bulaşması ile meydana gelen cilt mantarı her yaşta ve herkeste görülebilecek bir durumdur. Cilt mantarı dünya nüfusunun %20-25'ini etkileyen en yaygın enfeksiyon türü olarak bilinir. El, ayak, tırnaklar gibi vücudun herhangi bir yerinde görülebilen cilt mantarı; kasık, kalça ve uyluk gibi kıvrımların olduğu bölgelerde daha sık görülebilir. Cilt mantarı bulunduğu bölgede genellikle parlak ve kırmızı bir görüntüye neden olur. Bu görüntü kenarlara yaklaştıkça daha yoğun bir renge sahip olabilir veya döküntü bölgesinin kenarlarında daha küçük, daha belirgin lezyonlar (hasarlar) görülebilir. Cilt mantarlarının en sık rastlanılanı yüzeyel mantar hastalıklarıdır. En yaygın cilt mantarları atlet ayağı, sporcu kaşıntısı, saçkıran ve maya enfeksiyonlarıdır.
Cilt Mantarı Türleri Nelerdir?
Sporcu ayağı (tinea pedis): Ayakta görülen mantar hastalığıdır. Ayaklarda hijyenin sağlanamadığı durumlarda görülür. Havuz, hamam gibi umumi alanlarda çıplak ayakla yürümek, sürekli aynı ayakkabıyı giymek, dar ayakkabı giymek, uzun süre nemli çorapla durmak gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Nemli sıcak yer ve iklimlerde daha sık görülürler. Sporcu ayağının görüldüğü ayaklarda parmakların arasındaki cilt beyazlaşır ve ardından soyulur. Anı şekilde ayak tabanlarında da görülebilir.
Tırnak mantarı (onikomikoz): Tırnağın yaygın olarak görülen bir enfeksiyonudur. YAygın olarak ayak tırnaklarında görülür. Tırnak mantarı, tırnağın ucunda nokta kadar küçük bir renk değişimi ile başlar. Enfeksiyon ilerledikçe tırnakta daha büyük renk değişiklikleri görülebilir. Tırnaklar sararıp kalınlaşır ve kolayca kırılır hale gelebilir. Tırnak mantarının kişiyi rahatsız etmeyen hafif durumları olduğu gibi ağrılı durumları da bulunur. Bu durumda vakit kaybetmeden tedaviye başlamak gerekir. Tedavi ilaçlar ile yapılır. Başarılı tedavi sonucunda mantar yok edilse bile sıklıkla tekrarladığı görülebilir.
Kasık Mantarı (tinea cruris): Bu mantar türü iç uyluk, genital organ gibi sıcak ve nemli bölgelerde daha çok görülür. Bölgede kızarıklık, döküntü ve kaşıntı meydana getirir. Erkeklerde kadınlara oranla daha çok görülür. Ayrıca obez ve çok terleyen kişilerde de oldukça sık görülür. Kaşıntı dolayısıyla çok rahatsız edici bir durum olsa da çok ciddi bir enfeksiyon değildir. Kasık bölgesinin temiz ve kuru tutulması ile birlikte ilaç tedavisi sonucunda iyileşme görülür. Kasık mantarının belirti ve tedavi yöntemleri için adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Saçkıran (tinea corporis): Ölü dokularda yaşayan bir mantar türünün neden olduğu enfeksiyondur. Genellikle saç, tırnak, ciltte görülür. Döküntü şeklinde görülür bu nedenle fark edilmesi kolaydır. Döküntü genellikle bir halka şekli oluşturur. Döküntü zamanla kabarık bir halka şekline dönüşür. Bulaşıcı bir mantar türüdür. Temas yoluyla, evcil hayvanlar aracılığı ile, kişisel eşyaların ortak kullanılması ile bulaşabilir. Kasık mantarı ve atlet ayağına neden olabilir. Tedavisinde genellikle antifungal ilaçlar kullanmak ve hijyene dikkat etmek yeterli olur.
Kara Mantar Hastalığı
Bilinen diğer ismi ile mukormikoz çok yaygın olarak görülmeyen ancak tehlikeli bir mantar enfeksiyonudur. Mukormisit adlı küften kaynaklanır. Çoğunlukla sinüsler, beyin, cilt ve akciğer üzerinde etkileri vardır. Kara mantar hastalığı bir enfeksiyon olduğu için her yaştan insanda görülme ihtimali bulunur. Bu küf soluma yolu veya çürüyen ürün dolayısıyla vücuda temasta bulunabilir. Ancak her temas bu hastalığa yakalanma riski doğurmaz. Bir ilaç veya zayıflamış bağışıklık sistemi varlığında hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir. Benzer şekilde vücutta yara, yanık gibi cilt yaralanmalarının bulunması da hastalığa yakalanma riskini artırabilir. Pandemi döneminde bazı COVID-19 vakalarında da görülmüştür. Mukormikoz bulaşıcı bir hastalık olmamakla birlikte hastalık bazı semptomlar gösterebilir. Bu semptomlar şu şekildedir:
Ateş, öksürük gibi enfeksiyon belirtileri
Baş ağrısı
Yüzün bir kısmında şişlik
Kanlı dışkı
Diyare (ishal)
Mide bulantısı, kusma
Sinüs tıkanıklığı
Bazı durumlarda enfeksiyon vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Bu durumda kalp, dalak gibi organlar mantardan etkilenebilir. Mantarın ağır vakalarında bilinç bulanıklığı görülebilmesi ile birlikte enfeksiyon ölümcül bi hale gelebilir. mukormikoz şüphesi ile bir hekime başvurduğunuzda uygun gördüğü durumda bazı tetkikler uygulayabilir. Laboratuvar testleri, kültür testleri, burun veya boğazdan sıvı örneği, biyopsi, MRI (emar) veya BT (bilgisayarlı tomografi) taramaları bu tetkiklerden birkaçıdır. Kara mantar hastalığı teşhis edildiği durumda hızlı bir şekilde ilaç tedavisine başlanır. Bu şekilde enfeksiyonun kontrol altına alınması ve mantarın yok edilmesi amaçlanır. Daha detaylı bilgileri kara mantar hastalığı nedir? adlı yazımızda bulabilirsiniz.
Kara mantar hastalığı tedavisi uygulanmadığında ölümcül olabilen bir hastalıktır. Eğer bir mukormikoz şüphesi içerisinde iseniz en yakın zamanda bir hastanenin ilgili bölümüne başvurunuz.
Mantar Enfeksiyonu Etkileri
Mantar hastalığı çoğu insanda görülebilen bir enfeksiyondur. Mantar tedavisi çok zorlu bir süreç değildir. Tedavi süresi kişiden kişiye değişse de genellikle birkaç gün ile birkaç hafta arasında sürer. Çoğunlukla ilaç tedavileri ile sonuç alınır. Mantar tedavisi süresince antifungal ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar reçeteli veya reçetesiz olarak tedarik edilebilir. Genellikle doğrudan etkilenen bölgeye uygulanır. Antifungal ilaçların krem, merhem, jel, kapsül, şampuan, sprey, solüsyon formları bulunur. İlaç tedavisine ek olarak etkilenen bölgeleri temiz ve kuru tutmak da önleyici tedavi olarak uygulanır. Daha ağır geçirilen mantar enfeksiyonlarında ise ek tedavi gerekebilir. Bu konuda en doğru bilgiyi doktorunuzla konuşarak alabilirsiniz.
Mantar Tedavisi
Mantar hastalığı en yaygın olarak görülen cilt problemlerinden biridir. Deri döküntüleri ve kaşıntılardan dolayı rahatsız edici bir hastalık olabilir. İlaçlarla tedavisi mümkün olsa da öncesinde önleyici önlemler almak mantar enfeksiyonlarına yakalanmama konusunda oldukça etkilidir. Ciltte kızarıklık, döküntü gibi bir değişiklik fark edildiğinde hızlıca bir sağlık uzmanına danışmak olası ciddi komplikasyonları önlemek için en etkili yöntemdir.
Kaynak: Medicalpark
