Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılının Nisan-Haziran dönemini kapsayan 2. çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte yüzde 21,7 büyüdü. Büyüme rakamlarındaki bu gelişmeleri ve önümüzdeki süreçte ekonomi üzerinde beklentileri Bankacı ve Finans Uzmanı Ömer Karabay ile değerlendirdik. Karabay; ‘‘’Rakamlara göre büyüme var ama hane halkının cebinde değil üstelik bu büyüme biraz borçla gerçekleşen türden bir büyüme’’ dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılının Nisan-Haziran dönemini kapsayan 2. çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte yüzde 21,7 büyüdü. GSYH 2021 yılı ikinci çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %21,7 arttı. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2021 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; hizmetler %45,8, sanayi %40,5, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %32,4, diğer hizmet faaliyetleri %32,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri %25,3, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %8,5, gayrimenkul faaliyetleri %3,7, inşaat %3,1 ve tarım, ormancılık ve balıkçılık %2,3 arttı. Finans ve sigorta faaliyetleri ise %22,7 azaldı.
Bu gelişmeler üzerine finans beklentilerinin ekonomi üzerinde etkinliğini Finans Uzmanı Ömer Karabay ile değerlendirdik. Karabay; ‘’Ekonomi yakında kısa sürede gelişmeler çok hızlı ama bu büyüme geçtiğimiz çeyrekten bu yana bekleniyor. Bir büyüme bekleniyor tamam ama bu büyümenin etkilerini görmemiz kısa vadede çok güçlü olmuyor. Ama finans merkezlerinde yaşanan güven eksikliği olumsuz kredilendirme yapan kuruluşlar aslında var olan büyüme potansiyelini de gölgeliyor. Tam da bu ölçüde bakmak gereken bazı işlevsel noktalar var. Cari açık, Dış ticaret açığı, Yükselen döviz trendi ve faizin bunla indirilmeye çalışılması ama faizin de düşüş ivmesi gösterememesi piyasalarda büyüme rakamlarını halk bazında hissedilirligini düşürüyor. Yakın zamanda Türkiye’den ayrılan şirketler ve para fonları da bu olumsuzluğu daha da arttırıyor. Piyasalarda bu dengesizlikler devam ettiği sürece istihdam da, işsizlikte de bu rakamlarda bir iyileşme beklenmiyor. Rakamlara göre büyüme var ama hane halkının cebinde değil amiyane tabirle vatandaşın cebinde değil, üstelik bu büyüme biraz borçla gerçekleşen türden bir büyüme ’’ dedi.
TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre büyüme rakamlarında, Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %0,9 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2021 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %21,9 arttı. Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2021 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %52,4 artarak 1 trilyon 581 milyar 120 milyon TL oldu. GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 188 milyar 566 milyon olarak gerçekleşti.
TÜKETİM HARCAMALARI %22,9 ARTTI
Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, 2021 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %22,9 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %4,2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu %20,3 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %59,9, ithalatı ise %19,2 arttı. İş gücü ödemeleri, 2021 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %36,1, net işletme artığı/karma gelir ise %78,2 arttı. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde %37,0 iken bu oran 2021 yılında %32,9 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %42,8'den %49,8'e yükseldi.
İbrahim Akın Kazancı
