Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Alper Şener, salgın sürecini Çanakkale bazında değerlendirerek, "Yayılım hızı artıyor, vaka sayıları daha da artacak, grafik yukarı çıkacak” dedi.
Sağlık Bakanlığı'nın 'risk' haritasındaki kırmızı renkli il sayısı, 14 ilin ilave olmasıyla 25'den 39'a yükseldi. ÇOMÜ Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener durum değerlendirmesi yaptı. Şener, “Vaka sayısı daha da yukarı çıkacak, çünkü Türkiye'de geçtiğimiz bir hafta olarak olgu sayısı olarak baktığımızda 38 bin ile 15 milyonluk bir şehir var İstanbul geçen hafta birinci oldu. Çanakkale kaç biliyor musunuz? 21.ci sırada bin küsur olguyla, yani Türkiye'de 81 ili nüfus sıralamasına koyduğumuzda 21.ci değilsiniz ama vaka sayısında eğer 21.sırada iseniz kesinlikle daha da yukarı çıkacaktır. Bunu gösteren en büyük veri bu” dedi.
Boğaz Medya’da canlı yayınımıza konuk olan Prof. r. Alper Şener merak edilenleri cevapladı.
Çanakkale’de son açıklanan vaka sayıları ile büyük bir artış var. Bu artışları neye bağlıyorsunuz?
İki sebep olabilir mutant virüs İngiltere varyantı Güney Afrika ve Brezilya Mutantı yaygın olarak diğer illerden birisi de Çanakkale olabilir. Çünkü biliyorsunuz bu zamana kadar Türkiye’de yapılan sekans analizlerinde yaklaşık 41 bin olgu olduğu biliniyor. Mutant virüs anlamında bunu yaklaşık 10 ile çarpmak lazım çünkü sekans analizlerin yüzde 10’u yakalıyor bu cihazlar. Bunların bir kısmı da Türkiye içeresinde dağıldığında kırmızı bölgelerde gözüküyor olasılıklar, İkinci kısımda önlemler uyulmamasından oluyor olabilir. Sosyal mesafe, hijyen maske gibi önlemler uyulamamasından ya da uyulmamasından olabilme ihtimali var. Nüfus dinamiğine baktığımız zaman Türkiye içinde yaygın bir yekün teşkil etmeyen nüfusun içerisindeyiz. Sanayi sadece belli ilçelerde var, merkezde çok büyük bir sanayileşme yok onun için dezavantajımız yok onun için maske mesafe el hijyeni uyulmamasından kaynaklı görüyorum. Geçen gün AVM önünden geçerken gördüm, hınca hınç doluydu, yine sahiller dolu.
Çanakkale artış hızı bir çok şehirden fazla, daha yüksek sayılara ulaşmak mümkün mü?
Çıkacak, daha da yukarı çıkacak, çünkü neden Türkiye'de geçtiğimiz bir hafta olarak olgu sayısı olarak baktığımızda 38 bin ile 15 milyonluk bir şehir var İstanbul geçen hafta birinci oldu. Çanakkale kaç biliyor musunuz? 21.ci sırada bin küsur olguyla, yani Türkiye'de 81 ili nüfus sıralamasına koyduğumuzda 21.ci değilsiniz ama vaka sayısında eğer 21.sırada iseniz kesinlikle daha da yukarı çıkacaktır. Bunu gösteren en büyük veri bu.
Bu vakaların büyük kısmı diğer ilçelerde Biga da Çan'da merkezde değil gibi gözüküyor, kısıtlama gelirse merkeze değil ilçelere gelsin deniliyor nasıl bakıyorsunuz buna?
Merkezde bir dalgalanma var bir hafta düşüyor, bir hafta artıyor bir hafta statik kalıyor. Ama ilçelerde bir yükselme var kümelenme var bu rakamsal olarak bakıldığında görülüyor. Kümelememenin bazı sebepleri olabilir. Sanayinin daha yoğun ilçeler var biliyorsunuz. Biga gibi, Çan gibi. Buralarda bir kümelenme var biliyoruz bir dezavantaj, ama bildiğimiz bir şey daha var merkezden uazaklaştıkça e sadece Çanakkale özelinde değil tüm Türkiye'de gidildikçe örneğin benim memleketim Kahramanmaraş'taki uyum Elbistan, Türkoğlu arasında bir uyum farklılığı var. Dolayısı ile bu fark Çanakkale'de de var. Daha gevşek oluyor ilçelerde denetleme işlemleri çünkü neden hoş görüşmelerden kolluk kuvvetlerinin ceza yazmaları zor oluyor. Hepsini bir araya topladığımızda salgının riski sayılara yansıyor.
Aşılamanın daha fazla alması bekleniyordu? Aşılamada yavaş mı kalındı ne düşünüyorsunuz?
Hepimiz öyle tahmin ediyorduk bütün dünya öyle tahmin ediyordu. Aşıyı üreten Almanya dahil kendi ülkesine kendi aşısını kullanmayacak duruma geldi. Neden çok basit aşılarla ilgili anlaşmaları yaptılar. Üretim tesisleri arasında baktığımızda istedikleri oranda ve hızda üretim sağlayamadıkları için, Almanya İngiltere'den aşı alıyor. Kendileri aşı üretirken sözlerini yerine getirmek için bu ürettikleri aşıyı özellikle Amerika temelli yurt dışına gönderiyorlar. Avrupa'nın çoğu ülkesi Biontech Pfizer aşısını Almanya da üretmesine rağmen Belçika'da Almanya'da fabrikası olmasına rağmen alamıyorlar ki biz aşı üretmiyoruz, biz aşı üretmediğimiz halde hızlı ulaşacağımızı düşünmek hayal, kendi üreten ülkeler dahil buna ulaşamazken bizim ulaşmamız düşük. Ama tabii Türkiye bunu şiar edindi, yakın vadede faz 3 çalışmaları biteceğini duyuyor söyleniyor. Bu yıl içerisinde olasılıkla yine halihazırda kullandığımız aşının bir benzeri yerli ve milli aşımız olacak. Aşının tedariki ile bir problem tek başına bir problem değil aşıyı alsanız bile sahada uygulayıcı probleminiz olabilir. Hiç hesap etmediğiniz handikaplar olabiliyor, Japonya da oldu birkaç hafta önce Japonya aşıyı hesap etmiş enjektörü hesap etmemiş. Enjektörle ilgili tedarik sıkıntısı nedeniyle aşı varken yapamayacak konuma düştüler. Japonya gibi endüstrileşmiş ve matematiği yüksek bir ülke, İngiltere kendi geliştirdiği aşının dozunu yanlış yaptı. Yani faz 3 aşamasını yanlış uyguladılar. Gerçi ondanda bir sonuç çıkardılar tesadüfen de olsa bunlar olabilecek şeyler. Maske mesafe tek anlamıyla yetmiyor, aralıklarla kapatmak tek başına yetmiyor. Tek başına aşı hiçbir zaman yetmeyecek bugün bakın İngiltere bu 3 aşamalı önlemleri uygulamasına rağmen hali hazırda 21 hazirana kadar hala kısıt-lamalar devam edeceğiz. Aşıda en önde giden ülkeler İngiltere ABD İsrail dahil hazirandan önce normalleşmeden bahsetmiyorlar. Bizim için aşı çok önemli su gibi bunu kabul etmemiz lazım tabii.
Yerli ve milli aşı oluşacak mı? İstendiği aşı olabilir mi?
Ben yaz aylarına yetişeceğini düşünmüyorum yerli aşıların, diğer aşıların da. Ne zaman Türkiye’de aşı temini artarsa o zaman virüse karşı bağışıklıkta artacak, biz ülke olarak bugün aşı temin etsek günlük aşı kapasitemiz 1 milyon var.”
İbrahim Akın Kazancı
