Pandemi sürecinde Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösteren zincir marketler küçük esnafı bitirdi.
Fiyat politikası ve ürün çeşitliliği nedeniyle zincir marketlerle rekabet edemeyen küçük esnaf beyaz bayrağı çekerken, borsa gibi artan, değişken fiyatlar ise vatandaşları çileden çıkarıyor. Çanakkale’de iş dünyası, esnaf temsilcileri ve vekiller de eleştirilerini arka arkaya sıraladı.
Çanakkale CHP Milletvekili Özgür Ceylan son zamanlarda zincir marketlerde süt ve süt ürünlerindeki yüksek fiyatlar hakkında bir açıklama yaptı. Ceylan, “Üç zincir marketin kartel oluşturduğu ve pazar payının büyük çoğunluğuna sahip olan bu kartellerin arza müdahale ederek pazarı ve fiyatı kontrol ettikleri anlaşılmaktadır. Bari piyasayı müdahale demiyorsunuz. Süt ve süt ürünlerinde KDV’yi yüzde 1’e indirin de vatandaşta üreticide rahat bir nefes alsın’’ dedi. Ceylan’ın eleştirileri akıllara geçtiğimiz günlerde Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Şubat ayı olağan toplantısında Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Semizoğlu’nun üç harfli diyerek zincir marketlere yönelik yaptığı açıklamayı ve haksız rekabet eleştirisini getirdi. Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan ise, “Esnaf ve sanatkar olarak çok uzun yıllardır en büyük sıkıntımız zincir mağazalar’’ dedi.
“İNSANIMIZ ASKIDA EKMEĞE MUHTAÇ EDİLDİ”
Piyasadaki zincir marketlerdeki artan süt ve süt ürünleri fiyatları hakkında açıklamalarda bulunan Özgür Ceylan, “İnsanımız yeterince süt tüketemiyor” diyerek hükümeti ve Tarım Bakanı’nı eleştirdi. Ceylan, “İnsan yaşamında sağlık ve gıdanın ne kadar önemli bir yer tuttuğunu sanırım herkes şimdi kavramıştır. Peki insanımız sağlı yaşam için kaliteli süte erişebiliyor mu? Maalesef saray ve ortağı el birliği insanımızı askıda ekmeğe muhtaç etti, artık insanımız pazar arttığı ile geçinmeye çalışıyor. ABD’de kişi başında düşün ortalama süt tüketimi yılla 292 Litre AB ülkelerinde,342.5 litre ülkemizde ise sadece 146 Litre tüketiyor. İnsanımız yeterince süt tüketemiyor. Peki sütü insanımız için erişilmez kılan nedir? Üreticiden 2.80 alıyorsun, neden market raflarında günlük sütün litre fiyatı 8-10 lira arasında, işlenmiş sütün fiyatı 6- 7.5 arasında, ekonomiyi bilmeyen saray üreticinin artan yem mazot işçilik başta olmak üzere girdi maliyetleri karşısında nefes alamadığını da görmüyor. Ülkemizde işletmelerinin yüzde 40’ını küçük aile işletmeleri oluşturuyor. Belli başlı işletmeler yalnızca 2.5,Küçük aile işletmelerini desteklemezseniz, insanları şehirlerin varoşlarına muhtaç bırakırsınız. Zincir market yöneticisi Tarım Bakanı olunca üreticiden yana değil, iyi bildiği üç harfli marketler zinciri penceresinden bakıyor olaylara, son 13 ayda üreticinin maliyetleri yüzde 60 artarken, çiğ süt destekleme dahil yüzde 21.7 ile sınırlı kaldı. Güney Marmara’da süt üreticileri örgütlü güçleriyle süt sanayi temsilcileriyle oturdu ve bir anlaşma yaptı. Görüşmede mutabakatla ayrıldılar. Ancak iddia o ki neredeyse her sokakta mantar gibi biten sayın bakanın yakından bildiği zincir marketler fiyata itiraz etmişler. Ve güney Marmara bölgesinde sanayi ile komparatifler3 liradan yaptığı anlaşmayı 2.80 krş indirmişler. Üç zincir marketin kartel oluşturduğu ve pazar payının büyük çoğunluğunsa sahip olan bu kartellerin arza müdahale ederek pazarı ve fiyatı kontrol ettikleri anlaşılmaktadır. Bari piyasayı müdahale demiyorsunuz .Süt ve süt ürünlerinde KDV’yi yüzde 1’e indirin ’de vatandaşta üreticide rahat bir nefes alsın’’ dedi
Geçtiğimiz günlerde Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Şubat ayı olağan Meclis toplantısı koronavirüs tedbirleri kapsamında video konferans yöntemiyle yapılmıştı. Toplantıda ÇTSO Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Semizoğlu üç harfli diyerek zincir marketlere yönelik eleştirisini dile getirmişti. Semizoğlu, “Salgın sebebi ile üyelerimizin yaşadıkları sıkıntı ve mağduriyetleri TOBB Başkanımıza zaten sürekli iletiyoruz. En son olarak da, hafta sonu kısıtlamasında işyerleri kapalı olan konfeksiyon, elektronik ticaret, kırtasiye, oyuncak, mobilya, tekstil ticareti ile uğraşan üyelerimizin sıkıntılarını ilettik. Bu üyelerimiz kurallara uyuyor, işyerleri kapalı, ancak üç harfliler olarak tabir ettiğimiz mağazalarda bu ürünlerin hepsi hafta sonu satılabiliyor” diyerek bu zincir marketlerin haksız rekabet yaptığını vurgulamıştı.
Geçtiğimiz günlerde Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan, da zincir marketlerle ilgili eleştiriler yaparak bu marketlerin gıda dışında çarşıdaki esnafın sattığı ürünleri de sattığı için yıllardır mücadele ettiklerini söyleyerek,“Yıllardır biz bununla mücadele ediyoruz” şeklinde eleştirilerini vurguladı.
Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan, zincir marketlerle ilgili olarak yasallaşması beklenen çeşitli kural ve yasakların yer aldığı önerge hakkında değerlendirmelerde bulundu. Özcan, “Esnaf ve sanatkar olarak çok uzun yıllardır en büyük sıkıntımız zincir mağazalar, AVM’ler, şehir içinde kıstaslar getirilmeden mahallenin her sokağına hiçbir şart konulmadan her yere açılmasıydı. Yıllardır biz bununla mücadele ediyoruz. Pandemi süreci ile birlikte, son dönemdeki fiyat artışının ana kaynağının büyük zincir mağazalar olduğu herkes tarafından bilinen bir gerçek, bu doğrultuda Ticaret Bakanlığı bizlerin de görüşünü alarak zincir mağazalarının açılma saatlerinden tutun yerinin belirlenmesi, nüfus sayısına göre açılacak yerleri detaylarını belirleyen bir yönetmelik taslağı hazırladı. Bu taslakla ilgili biz görüşlerimizi bildirdik. Bu ayın sonuna kadar yasal anlamda meclisten geçmesi yönünde bize bilgi verdiler. Biz ay sonuna kadar bunun yasallaşmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
İbrahim Akın Kazancı
