Kale Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Kaya üzen Corona Virüs salgının iş dünyasına etkilerini anlattı.
Covit 19 salgınından sonra gerekli tedbirlerin yürürlüğe girdiğini kaydeden Kaya Üzen, genel durumu İşte Çanakkale Gazetesi’nde değerlendirdi. Üzen, “Corona Virüs ile ilgili yaşanan sorunlar ortaya çıktı. Şu anda önce sağlık dediğimiz için ve bununla ilgili alınan tedbirler ile beraber, ekonomi tamamen durmuş durumda. Hükümetimizin aldığı son dönemdeki kararları desteklemek ile beraber, alınan kararlardan tüm sektörler etkileniyor. Ülke geneline baktığımız zaman öncelikle bu Corona Virüs sürecini hep birlikte yönetmemiz gerekir. Bu konuda da bizim iş dünyası olarak isteğimiz bürokratik engellerin hızlı bir şekilde kalkması ve mümkün olduğu kadar fazla üyemizin ticaretle iştigal eden iş dünyamızın bu kararlardan faydalanmasının saplanmasını istiyoruz. Bu çok önem arz ediyor. Eğer Corona Virüs salgını uzar ise ek tedbirlerin ve ek desteklerin, gelmesi çok önemli” dedi.
Üzen, “Aslında iş dünyası olarak 2020’ye umutlu girmiştik. Çok da iyi giden bir süreç ile başlamıştık. 2020’nın Ocak ayında iş dünyası olarak morallerimiz çok yüksekti. Çünkü tüm verilere baktığımız zaman hepsi pozitifti. Gelişmeler de olumluydu. Tabiî ki bu süreç çok fazla uzun sürmedi. Arka arkaya deprem felaketinde vatandaşlarımızı kaybetmemiz Libya ve Suriye ‘şehitler vermemiz, en sonunda da tüm Dünya’yı derinden etkileyen Corona Virüs ile ilgili yaşanan sorunlar ortaya çıktı. Şu anda önce sağlık dediğimiz için ve bununla ilgili alınan tedbirler ile beraber, ekonomi tamamen durmuş durumda. Hükümetimizin aldığı son dönemdeki kararları desteklemek ile beraber, alınan kararlardan tüm sektörler etkileniyor. Ülke geneline baktığımız zaman öncelikle bu Corona Virüs sürecini hep birlikte yönetmemiz gerekir. Bu konuda Sağlık Bakanlığımızın Kamu spotları ve tüm diğer kurumlar ile bilgilendirmeler yapıyorlar. Bu bilgilendirmeleri iyi analiz edip iyi anlayıp harfi harfine uygulamamız gerekiyor. Önce sağlık diyoruz, çünkü sağlık olursa diğer sorun ve işlerin üstesinden gelebiliriz. Bu süreçte hepimiz önce kendi sağlığımızı, sonra aile ve çevremizin sağlığını korumalıyız” diye konuştu.
“Corono Virüs ekonomik tedbirleri tüm sektörleri kapsamıyor”
“ Hükümetimizin ekonomik yönden Corona Virüs nedeni ile aldığı bir takım önlemler var. Bu önlemler tabiî ki bir takım kaynaklar doğrultusunda alınan önlemler” diyen Üzen, “Bunlar ile ilgili tüm sektörlerin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte değil eksik de kalıyor. Bu konu ile ilgili beklentide yüksek. Hakikaten süreç ciddi derecede tüm sektörleri olumsuz etkilemiş durumda. Bizim burada yapacağımız şey şu, buradaki alınan kararların, uygulanabilirliği ile ilgili iş dünyasının kafasında soru işaretleri var. İş dünyasını bir nebzede olsa rahatlatacak bu erteleme süreci olsun, açıklanan kararlardan faydalanabilmeyle ilgili bürokratik süreçler olsun, bunlarla ilgilide iş dünyasının kafasında bir takım soru işaretleri var. Yani bu kararlardan hangi sektörler kimler hangi derecede ve nasıl faydalanacaklar? Bu konulara da çok ciddi açıklamalar getirtilmesi lazım. Cumhurbaşkanımız “Ekonomik İstikrar Kalkanı” ile ilgili genel bir bilgilendirmede bulundu, fakat önemli olan uygulama durumu. Bu konuda da bizim iş dünyası olarak isteğimiz bürokratik engellerin hızlı bir şekilde kalkması ve mümkün olduğu kadar fazla üyemizin ticaretle iştigal eden iş dünyamızın bu kararlardan faydalanmasının saplanmasını istiyoruz. Bu çok önem arz ediyor. Eğer Corona Virüs salgını uzar ise ek tedbirlerin ve ek desteklerin, gelmesi çok önemli. Bu konu ile ilgilide iş dünyasının hükümetimizden beklentileri var. Çünkü hükümetimizin de iş dünyasından mümkün olduğu kadar özellikle istihdamın devam etmesini istiyor. İstihdamın devam edebilmesi içinde desteklerinde daha kuvvetli ve daha hızlı bir şekilde gelmesi gerekiyor. İşte bu noktada kamu ve iş dünyasının işbirliği çok önemli. Eğer bunu sağlarsak, herkes el birliği ile hareket eder herkes taşın altına elini sokarsa, bu sürecide hep birlikte iyi bir şekilde yönetebilirsek, ben bu problemi aşabileceğimize inanıyorum. Burada birlik ve beraberlik çok önemli. Sakin bir şekilde ihtiyaçlar doğrultusunda kararların hızlı bir şekilde alınıp hayata geçirilmesi çok önemli. Bu durumu hep beraber en az zararla atlatabilmenin mücadelesini vereceğiz” dedi.
Üzen konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Un, yağ, şeker ve makarna tedarikinde sorun yok”
“Biz Kale Gıda olarak şanslı sektörler arasındayız. Tabiî ki Corona Virüs salgınından her sektör derinden etkilendi bizde etkilendik ama gıda temel bir ihtiyaç maddesi olduğu için faaliyetlerimize devam ediyoruz. Normalin üzerinde bir talep var. Bu biraz talepten kaynaklanıyor. İnsanların bir takım öngörüleri var. Önümüzdeki dönemde gıda ile ilgili temel ihtiyaç maddelerini bulamama ile ilgili tedirginliği var. Bu nedenden dolayı da insanlar gıda ile ilgili ihtiyaçlarını öne çektiler. Herkesin normal haftalık tüketimi 1 ise kendini mevcut durumda iyi hissetmek adına imkanları da varsa dolabına üç dört tane ürün koydu ve stokladı. Bu ürünleri özellikle bölgemizde bütün perakende noktalarını en hızlı şekilde ulaştırdık. Tüm talepleri ve ihtiyaçları da karşılamış durumdayız. Ben sadece şunu söylemek istiyorum, panik hareketlerin hiçbir şeye faydası yok. Bu panik hareketlerin yavaşlaması lazım. Çünkü ihtiyacın dışında bir talep olduğu zaman, otomatik olarak yoğun talep gören ürünler yok’a düşüyor. Bazı kişilerde ürünler gereksiz stoklanırken bazı kişiler o ürünlere ulaşamamış oluyor. Türkiye’nin ciddi bir üretim gücü var. Fabrikalarımızda ham madde var, yarı mamül var, ürünlerin üretilmesi için hiçbir sıkıntı yok. Özellikle gıda ile ilgili temel maddeleri için söylüyorum, nedir bunlar, en çok talep olan un, yağ, şeker, makarna ve benzeri ürünlerin tedarikinde hiçbir sorun yok. Sakin olursak da bize uzun süre idare edebilecek kadar elimizde ürün var, ürünlerin üretimi de devam ediyor. Tabi bu süreçte tüketicilerin şikayetleri oluyor, tabiî ki fırsatçılarda oluyor. Özellikle kendi bölgem için söyleyeceğim, tüm meslektaşlarım, biz dahil,tam tersine herkes el birliği ile buradaki insanların ihtiyaçları doğrultusunda faaliyetlerini devam ettiriyorlar. Tedariklerini yapıyorlar. Hiçbir şekilde de fiyat konusunda da hassasiyetlerini koruyorlar.
“Perakende satışlarımız yüzde 500 arttı”
Siparişler şu an için tavan yapmış durumda, Kale Gıda olarak bizim iki kategorimiz var. Biri geleneksel kanal dediğimiz, perakende, market ve yerel market var. Bu kategoride işler yüzde 400, yüzde 500 seviyesinde arttı. Ama öteki kategorimizde de, alınan tedbir kararları ile ev dışı tüketim dediğimiz otel, restaurant, kafetaryaların kapatılmasıyla da bu alandaki satışlarımızda ciddi bir yavaşlama söz konusu. İnsanların evde kalması isteniyor ve dolayısı ile insanlar dışarı çıkmıyor, sosyalleşme şu anda hiç yok. İnsanların ailesini alıp dışarıda bir yemek faaliyeti yok. Tüm şirketlerin seyahatleri kısıtlandığı için oteller bomboş. Turizmle iştikal eden restaurant işletmeleri de maalesef birçoğu da kapatmak zorunda kaldı. Zaten açıkta kalsalar kar edemiyorlar bu süreçte. Müşterilerimiz ile iletişim halindeyiz. Yaptığımız görüşmelerde onların iş yerlerini açsalar dahi, faaliyet gelirleri, faaliyet giderlerini karşılayamaz durumda.bir lokantacının ürettiği yemeği günün sonunda döktüğünü öğreniyoruz. Bir otelin restaurantının tamamen faaliyet zararı yazdığını görüyoruz. Burada da yine hükümetin “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketi kapsamında mesailer ile ilgili maaş destekleri olacak. Kısa mesai denilen bir destek var. Bu sektör ile iştikal eden tüm işletmeciler bu destekten faydalandırılabilinirse, en azından bu işletmelerde Corona Virüs nedeni ile oluşan kazanç kayıplarını en az zarar ile atlatırlar diye düşünüyoruz. Yara büyük, süreç uzarsa yara daha da fazla büyüyecek yara dememden kastık ekonomik zarar, zaten Corono Virüs öncesinde de sektörler ekonomik bakımdan çok rahat değillerdi, karlı değillerdi. Bu süreçte operasyon zararları da oluşmuş oldu. Bir an önce bu süreci el birliği ile bu sıkıntılı süreci atlatırsak, bundan sonra artık önümüze bakıp yaralarımızı hep beraber sarmanın sürecini yaşayacağız.
“Çanakkale’nin ekonomik geleceği parlak”
Çanakkale ekonomisine baktığımız zaman, çok şanslıyız, hakikaten bu coğrafyada ticaret yaptığımız için çok şanlıyız çünkü Çanakkale özellikle son dönemlerde yapılan yatırımlar ile beraber, diğer illerden kendini ayrıştırmış oldu. Diğer illerde belli bir büyüme oranı var ise bu oran Çanakkale’de iki, üç katı daha fazla. Buda tabiî ki şehrimize gelen yatırımlardan kaynaklanıyor. Zaten gıda, tarım ve hayvancılık ile ilgili Çanakkale’mizin potansiyelleri yüksek, katma değerli ürünlerin üretilmesinden tutunda, farkındalık yaratan ürünlerin üretilmesine kadar önemli üretim gücüne sahibiz. Hakikaten çok kaliteli ürünler üretiyoruz. Çanakkale’nin burada üretilen ürünlerini çok daha katma değerli bir şekilde satma şansına da sahip. Başka bir şansımız, hükümetimiz son dönemlerde Çanakkale’ ye ciddi yatırımlar yapması. Bunlardan biri Ezine’ de ki, Ezine Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi. Ezine OSB Çanakkale ciddi bir hareketlilik sağlayacaktır, ekonomimizin hızlanmasında ciddi bir destek faktörü olacaktır. Diğer bir yatırım Tekno Park. Çanakkale Tekno Park’ı hakikatten en hızlı bir şekilde yapıldı, şu anda ciddi bir doluluğa ulaşmış oldu. Ben Tekno Parkın da Çanakkale ekonomisine ciddi katkıları olacağını düşünüyorum. Çanakkale tam bir icat çıkaracak bir il. Dolayısı ile Tekno Parkı’mızın farklı yönlerden de Çanakkale ekonomisine pozitif etkileri olacağına inanıyorum. Diğer taraftan 1915 Çanakkale Boğaz Köprümüzün de tamamlandığında Çanakkale ekonomisine ciddi katkısı olacaktır. Ulaşım en önemli faktörlerden bir tanesi. Yine Gelibolu Yarımadasına yapılan yatırımlar, Troya Müzesi ‘nin tamamlanarak ziyaret açılması. Bunların hepsini topladığımızda, Çanakkale ekonomisi bundan sonra hızlı bir şekilde büyür. Çanakkale Ekonomisine üniversitemiz ciddi katkı sağlıyor. Yine Çanakkale’ de bulunan büyük sanayi kuruluşlarımızın burada olması, bizim gizli kahramanlar dediğimiz gıda, tarım, hayvancılık ile ilgili çalışma ve üretim yapan işletmecilerin faaliyetlerini büyüterek arttırmaları. Bu kesimin sayıları artıyor, nitelikleri artıyor, hem de üretim kapasiteleri artıyor. Bu nedenlerle Çanakkale’nin ekonomisi parlak. Çanakkale’nin geleceği burada yaşayan insanların, ciddi bir refah seviyesinin artacağına inanıyorum yakın süreçte. “
Özel Haber: Ogün İnal
