Eklem yüzeyleri arasındaki sürtünmeyi azaltan bu sıvının azalması, şişlik ve ağrı ile hareket zorluğu yaşanmasına neden olur. Eklem efüzyonu olarak isimlendirilen bu rahatsızlık, kişilerin günlük yaşantısında hareket özgürlüğünün kısıtlanmasına neden olur.
Dizde Sıvı Birikmesi Nedir?
Dizde sıvı birikmesi veya tıbbi adıyla diz efüzyonu, eklemler arasındaki sürtünmeyi kolaylaştıran sıvının büyük ölçüde artması anlamına gelir. Sıvı, diz zorlandığında artarak şişme ve ağrının yanı sıra baskı oluşturabilir. Hareketleri kısıtlayan bu durum, su toplamış diz olarak da adlandırılabilir. Günlük rutinlerinize engel olan dizde sıvı birikmesi, romatizmal hastalık ya da kireçlenme gibi birbirinden farklı nedenler ile ortaya çıkabilir.
Dizde Sıvı Birikmesinin Nedenleri Nelerdir?
Kıkırdak dokunun oksijen ihtiyacına yanıt veren dizdeki sıvı, eklemde kireçlenme ve yaralanma gibi birbirinden farklı durumlarda artabilir. Sıvı miktarı ve tipi, eklemin gördüğü hasara göre değişir. Dizde sıvı birikmesinin pek çok nedeni şu şekilde listelenir;
Eklemin aşırı kullanımından kaynaklı tahriş
Yırtık bağlar
Osteoartrit
Kırık
Menisküs yırtılmaları
Gut hastalığı
Travmalar
Dizde instabilite
Kist ve tümörler
Sinovit
Romatoid Artrit
Enfeksiyon
Obezite
Prepatellar bursitis
Kanser ya da diğer sistemik hastalıklar
Tendinit
Tekrarlayan diz yaralanmaları
Dizde Sıvı Birikmesinin Zararları Nelerdir?
Günlük hayatı dahi olumsuz yönde etkileyen dizde sıvı birikmesi, hastalarda ağrı, hareket güçlüğü ve şişlik gibi birbirinden farklı sorunlar yaratır. Kronik bir sürece dönüştüğü zaman ise diz ekleminde büyük sorunlar oluşturabilir. Eklemin tamamı aşınıp işlevini yerine getirmekte zorluk çıkarabilir. Enfeksiyon durumu, sıvı birikiminin kıkırdağa zarar vermesine neden olabilir. Uyluk kaslarını zayıflatır.
Dizde Sıvı Birikmesinin Risk Faktörleri Nelerdir?
Dizde sıvı birikmesi, eklem kapsülünün iç tarafında yer alan sinovium tarafından gerçekleştirilir. Fazla sıvı artışı, eklem efüzyonu ismi verilen bir duruma neden olur. Dizde sıvı birikmesinin olası risk faktörleri;
Yaşla birlikte gelen kıkırdak aşınması, çeşitli eklem sorunlarının yanı sıra dizde sıvı birikmesi de yapabilir
Basketbol veya futbol gibi yüksek riskli sporlar, diz yaralanmalarının yaşanma ihtimalini artırıp şişmelere sebebiyet verebilir
Aşırı kilo veya obezite gibi durumlar, eklem üzerinde bası oluşturup dokularda şişme yaratabilir
Uzun süre ayakta durmak, şişme ve ağrı hissine neden olur
Dizde Sıvı Birikmesinin Belirtileri Nelerdir?
Diz eklemindeki aşırı sıvı birikiminin nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir. En yaygın belirtiler arasında eklemde sertleşme, diz kapağını saran kızarıklık, hareket ettikçe ağrı hissi, dizler arasında sıcaklık ve normal diz hareketlerinde zorluk yer alır. Diz kapağında şişlik görülebilir ya da ağrı hissedilebilir.
Dizde sıvı birikmesinin belirtileri şöyle sıralanabilir:
Diz bükülmesini engelleyen eklem sertliği
Diz kapağını saran ciltte kızarıklık
Hareket ettikçe ağrı hissi
Dizler arasında sıcaklık oluşumu
Diz hareketlerinde zorluk
Şişmeden dolayı bir dizin diğerinden daha büyük görünmesi
Dizde sıvı birikmesi, yaralanma sonucu oluştuysa, ciltte morarma görülür. Dizi düz tutmak ya da bükmek zorlaşmaya başlar. Bazı durumlarda dinlenmeyle ağrı hafifleyebilirken bazen de uzman hekim tarafından tedavi uygulanabilir.
Dizde Sıvı Birikmesi Oluşumu Nasıl Önlenir?
Yaralanma ya da kronik bir sağlık durumunun sonucu olarak dizde sıvı birikmesi meydana gelebilir. Bu durumu önlemek için eklemleri zorlayan durumlardan kaçınmak gerekir.
Dizde sıvı birikimini önlemenin bazı yolları şunlardır:
Uygun egzersizler ile dizin etrafındaki kasları kuvvetlendirip eklem üzerindeki baskıyı azaltmak
Engebeli yüzeylerden kaçınmak
Kilo verip eklemlere düşen aşırı yükten kurtulmak
Yürüyüş ve yüzme gibi kendinize en uygun olan sporları tercih etmek
Dizde sıvı birikmesi, düzenli egzersiz ve kilo kontrolü ile birlikte eklemin aşırı kullanımından kaçınarak önlenebilir. Doğru tedbirleri alarak eklemlerinizin şişmesini engelleyebilirsiniz. Ağrı ya da şişlik gibi sorunlar yaşamaksızın dizinizi hareket ettirebilirsiniz.
Dizde Sıvı Birikmesi Nasıl Teşhis Edilir?
Diz ağrısı, şişlik, sıcaklık ve kızarıklık gibi sorunlar yaşamak, sıvı birikimine neden olabilir. Ciddi hasarlar oluşturan sıvı birikimi, doğru tedavi seçenekleri ile geçirilebilir. Hastanın şikâyetlerine ve sağlık öyküsüne göre teşhis edilebilir. Öncelikle, uzman hekimler fiziksel muayene ile şişlik ve ağrıyı değerlendirir. Ardından, ultrason ve röntgen ile MRG görüntüleme testleriyle kemik, yumuşak doku ve bağlardaki bozukluklar tespit edilebilir. Kan testleri ile hastanın değerleri ölçülebilir.
Uzun ve ince bir iğne ile eklem aspirasyonu yapılarak sıvı çekilebilir ve dizdeki baskı azaltılabilir. Sıvının renk ve dokusu gerçekleştirilerek sıvı birikmesinin altında yatan neden belirlenebilir. Bu yöntem ile kanama bozuklukları, enfeksiyona neden olan bakteriler, gut ve psödogut kristalleri ile protein ve glukoz değerleri tespit edilebilir.
Dizde Sıvı Birikmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi yöntemi, sıvı birikiminin nedenine, şiddetine ve hastanın tıbbi geçmişine bağlı olarak seçilir. Ağrı kesici ve antiinflamatuar türü ilaçlar kullanarak bölgedeki enfeksiyonu minimalize edebilirsiniz. Antibiyotik ile sinovit riskini düşürebilirsiniz. Eklem sıvısı aspirasyonu, eklem içerisindeki suyu enjekte edip basıncı düşürür. Bu işlemden sonra eklem içerisine kortikosteroid enjekte edilerek iltihap ortadan kaldırılır.
Artroskopi, ışıklı bir tüp ile küçük kesi açılıp eklemin içerisine girilir. Gevşek doku çıkarılıp hasar onarılabilir. Tedavilere yanıt vermeyen rahatsızlık, cerrahi yöntemler ile iyileştirilebilir. Protez takılarak eklem stabilitesi korunup çalışabilir hâle getirilebilir. Dizde sıvı birikmesi, fizik tedavi ve egzersiz uygulamaları, diz eklemlerini koruyabilirsiniz.
Dizde Sıvı Birikmesinde İyileşme Süreci Önerileri Nelerdir?
Dizde sıvı birikmesi, tedavi yöntemi ve rahatsızlığı nedenine göre değişir. Her türlü travma ve zorlayıcı hareketten uzak durmanız gerekir. Ortalama 1-2 hafta içerisinde tedavi desteği ile iyileşebilirsiniz. Uzman hekimlerin önerdiği egzersizler, iyileşme sürecini büyük oranda hızlandırır. Dizde sıvı birikmesi tedavisi sonrası iyileşme sürecinde gerçekleştirebileceğiniz bazı bakım önerileri:
Dizinizde oluşan şişlik, hareket miktarını azaltmanız gerektiğinin işaretidir
Eklemlerinize ağırlık vermeksizin hareket edebilirsiniz
Zorlayıcı sporlardan uzak durmak gerekir
Gerekirse ağrı kesici kullanılması önerilir
Dizinizi ortalama 15-20 dakika boyunca kalbinizden yüksekte tutabilirsiniz
Bacak kaslarınızı güçlendirebilirsiniz
Kilo verip yükü azaltarak bacaklarınızı koruyabilirsiniz
Dizde Sıvı Birikmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Dizde Sıvı Birikmesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Dizide sıvı birikmesi tedavi edilmezse, eklemde büyük hasarlara yol açabilir. Bunların arasında eklemde aşınma yer alır. Hareket özgürlüğünü engelleyen bu durum, yürüme ve merdiven çıkma gibi standart eylemleri yapmanızı önler. Sıcaklık, kızarıklık, şişlik ve ağrı gibi sorunlara yaşatabilir. Doğru tedavi yöntemi ile rahatsızlığınızı iyileştirebilir, hareket özgürlüğü kazanabilirsiniz.
Dizde Sıvı Birikmesi için Egzersiz Önerileri Nelerdir?
Dizide sıvı birikmesini önlemek için fizik tedavi ve egzersiz önerileri mevcuttur. Uygulayabileceğiniz bazı egzersizler:
Yavaş düz genişletme
Quadriceps kasları güçlendirme
Yavaş tempolu yürüyüş
Yüzme ve su aerobiği
Denge
Yeterli dinlenme ve doğru ayakkabı seçimi ile dengeli beslenme gibi rutinler, egzersizler ile desteklenir. Hayat kalitenizi artırmanızı sağlayan hareketler kaslarınızın esnemesini ve güçlenmesini sağlar.
Kimler Sıvı Birikmesi Riski Altındadır?
Hemen herkes dizde sıvı birikmesi riski yaşayabilir. Yaşlanma ile eklemlerdeki dejenerasyon artabilir. Zorlayıcı bazı sporlar, yaralanma ya da zorlanmadan kaynaklı efüzyon meydana getirebilir. Diz üzerinde çalışmayı gerektiren bahçıvanlık ve inşaat işçiliği gibi meslekler hızlı bir şekilde zarar verebilir. Artrit ve gut gibi kronik hastalıklar, diz eklemlerinde birçok soruna neden olabilir.
Kaynak:Medicalpark