Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Sönmez, İzzeddin Efendi'nin 3 Mayıs 1884 tarihli raporunu Osmanlı arşivlerinde buldu.
Hürriyet gazetesinden Ömer Erbil'in haberine göre, Alman Heinrich Schliemann'ın eserleri kaçırdığı ortaya çıktıktan sonra Çanakkale Gümrük Emaneti Müdürü İzzeddin Efendi soruşturma için görevlendirilmişti.
İzzeddin Efendi, Kumkale Gümrük Müdürü Rüstem Ağa, gümrük memuru Emrullah Efendi, Çanakkale Gümrük Müdürü Halit Efendi, Kazı Komiseri Emin Efendi ve kazıda çalışan işçiler ile eserlerin kaçırılmasına yardım edenlerin tamamını sorguladı ve ifadeleri alınanlar arasından özellikle gümrük muhafaza ekibi çalışanlarının tutuklanmalarını istedi.
İzzeddin Efendi bu soruşturmada aldığı ifadelerden yola çıkarak kaçırılan eserlerle ilgili listeyi Maarif Nezareti'ne de (Mİlli Eğitim Bakanlığı) sundu. Schliemann'ın daha sonraki yıllarda yeniden kazı izni istemesi üzerine İzzeddin Efendi tarafından hazırlanan ikinci raporda bilinenin dışında 73 bin 139 eserin kaçırıldığı belgelendi.
Doç. Dr Ali Sönmez ile Doç. Dr. Göksel Sazcı'nın görüşlerine yer verilen haberde, Troya antik kentinde 1873-73 yılları arasında kazı yapan Schliemann'ın bulduğu hazineleri önce Yunanistan'a ardından Almanya'ya götürdüğü ve kaleme aldığı iki ayrı makale ile kitabında, eserlerin sayısını 8 bin 833 olarak verdiği bilgisi yer aldı.
İzzeddin Efendi'nin raporuna göre kaçırılan eserler arasında altın baş sargısı, altın taç bağı gibi binlerce benzersiz eser bulunurken, toplam değer o günün parasıyla 15 milyon Osmanlı Lirası'ydı.
Kaynak: Haber Merkezi
