Çalışanların çoğunlukla gitmek zorunda oldukları iş hayatının rutininden sıkıldıkları yahut sorumluluğundan kaçmak istedikleri için ya da hafta sonu tatilinin kendilerine yetmemesinden kaynaklı girilen kısa süreli ruhsal bir bozukluk durumudur.
Tıpta bilinen bir klinik bir hastalık olarak kabul edilmese de özellikle kişide yaşanan isteksizlik hali, tedirginlik hatta kaygı ve korku nedeniyle kişileri fazlasıyla etkileyebilir.
Pazartesi sendromu isminden da anlaşılacağı üzere, haftanın başlangıcı ve tatilden sonraki ilk çalışma günü olan Pazartesi gününden alır. Genelde ilk iş günü yapılacakların listesi gözümüzü fazlaca korkutur.
Bazen de iş arkadaşları ile anlaşamama ya da amir ve şeflerle yaşanan sorunlarda bu duruma eklenir ve pazartesi günü işe gitmeyi hiç istememe hali oluşur. Pazar gününden başlar ve insan tatil gününü boşu boşuna heba eder. Aslında bu durum kısa sürelidir. Zira pazartesi çalışmaya adapte olduktan ve gerekli planlamaları yaptıktan sonra sendrom hafiflemeye başlar ve iş günleri bitimi cuma veya cumartesi sonrasında yine tatilin olacağını düşünerek kişi kendisini rahatlatır.
Bu şekilde haftanın günleri geçer, kendisine ve sevdiklerine zaman ayırabileceği hafta sonunu iple çekmeye başlar. Bu durum bir kısır döngü bir şeklinde devam eder.
Her ne kadar adına pazartesi sendromu denilmiş ise de aslında bilinçaltında oluşan ve kişiye neşe veren hafta sonu tatilinden sonraki ertesi gün iş başı yapılacak olması stresiyle pazar günü sıkıntı ve endişeyle geçirilir. Pazartesi Sendromu Nedir?
Pazartesi sendromu, haftanın ilk günün kişide yarattığı kaygı, endişe ve mutsuzluk halidir. Pazartesi günü yapılacak işler ve alınması gereken sorumluluklar kişiyi etkileyen bu sendroma neden olur. Kişinin pazartesiye yönelik negatif duygular beslemesini sağlar ve motivasyonunu düşürür.
Pazartesi sendromu ne demek sorusuna “çoğunlukla çalışanların kendilerine tanınan hafta sonu tatilinin tadını çıkarmak için yapmış oldukları dinlenme ve eğlence aktivitelerini bırakarak işe gitmenin verdiği moral bozukluğu ve stres” olarak nitelendirmek yanlış olmaz. Ancak sadece çalışanlar için değil öğrenciler için de pazartesi sendromu söz konusudur.
Örneğin, 5 günlük yoğun bir eğitim-öğretim sürecinden sonra sadece 2 gün hafta sonu tatilinde verilen ödevler mi yapılsın, yoksa tatilin doyasıya tadına mı varılsın? Üstelik bazen bayram tatilleri ile birleşen uzun tatil dönemlerinden sonra başlayan ilk pazartesi gününün, iş ve sorumlulukların daha fazla artması nedeniyle sendromsuz pazartesi olması da pek mümkün görünmemektedir.
Belirtmek gerekir ki pazartesi sendromu yaşayan ister öğrenci olsun isterse çalışan, haftanın başında yaşanılan işe gitmede isteksizlik, motivasyon eksikliği, stres, kaygı ve endişe halinin geçici bir durum olduğu ve haftanın ilerleyen günlerinde bu belirtilerin azıldığı ve hatta geçtiğidir.
Ancak bu durumun hafta ilerledikçe azalmayıp devam etmesi halinde günlük yaşamı etkiliyorsa, pazartesi sendromu dışında başka bir klinik durumun olabileceği göz önüne alınarak konusunda uzman birinden yardım alınmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.
Pazartesi Sendromu Neden Olur?
Pazartesi sendromu haftanın ilk iş günü kişide yarattığı stres, endişe, kaygı ve mutsuzluk durumudur. Kişinin hafta sonu istediği gibi vakit geçirdikten sonra yeni haftanın başlangıcı olan pazartesi günü yapılacak işler, organizasyonlar, yoğun tempo ve alması gereken sorumluluklar bu sendromu tetikleyen etkenlerdir. Çoğu zaman depresyon ile karıştırılsa da pazartesi sendromu geçici bir durumdur ve depresyon olarak nitelendirilemez, zaten klinik olarak da bir tanısı yoktur.
Haftanın ilk günü hissedilen bu olumsuz duygular ilerleyen günlerde azalır ve hafta sonuna doğru kişinin morali düzelir. Bazen kişi bu sendromu işinden ya da hafta içi rutinindeki bir sebepten de yaşayabilir.
Pazartesi Sendromu Ne Zaman Başlar?
Pazartesi sendromu belirtileri, haftanın ilk iş gününün negatif etkisinden ziyade, hafta sonu tatilinde yaşanılan aktivitelerin, eğlencelerin veya dinlenmenin verdiği mutluluğun, hazzın azalmasına bağlı olarak genellikle pazar gününden görülmeye başlar ve tatil günü bitiminden sonraki ilk gün genelde pazartesi günleri stresli ve endişeli uyanma hali ile devam eder.
Pazartesi Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Klinik bir hastalık olarak tanımlanmadığı için pazartesi sendromu belirtileri şudur şeklinde bahsetmek doğru değildir. Ancak genellikle pazartesi sabahı ve çalışılan haftanın başlangıcı moral bozukluğu, tatil günlerinde erken kalkma mecburiyeti olmadığından geç yatma nedeniyle zamanında uyanamama/uykusuzluk hali, yüzde sinirli ve mutsuz bir ifade, motivasyon eksikliği gibi belirtileri ön plandadır. Bunlara bağlı olarak kişinin iş verimliği düşer. Ayrıca bazı kişilerde pazartesi hafta başlarken fiziksel ve psikolojik strese bağlı olarak;
· Baş ağrısı -migrenatakları
· Kaslarda kasılma-gerginlik
· Nefes almada güçlük
· Artankan basıncı
· Anksiyete gibi belirtilen görülebilir.
Pazartesi Sendromu Nasıl Atlatılır?
Pazartesi sendromu genellikle hafta sonunun ardından gelen haftanın ilk iş günü olan pazartesi günleri hissedilen negatif düşünce, stres, kaygı ve endişe durumudur. Bu hislerle baş etmek ve sendromsuz pazartesi yaşamak için aşağıdaki öneriler yardımcı olabilir:
· Güne pozitif başlamaya çalışın, mesela neşeli sevdiğiniz bir müzik ile kendinizi motive edebilirsiniz.
· Genellikle insan hafta sonları geç yatıp geç kalkmak ister ve rutini bozulduğu için de pazartesi uykudan uyanmaya ve yataktan kalkmaya zorlanır. Yapılan araştırmalarda sağlıklı bir vücut için yetişkin bir insanın ortalama 7-8 saat uyuması gerektiği belirtilmiştir. Pazar günü uyku düzeni korunursa ertesi gün kendisini daha iyi hissedip, konsantrasyon sağlanabilir.
· Beynin düzgün çalışması yenilen besinlere bağlıdır. Hafta sonları beyni ve mideyi yoracak, uyku halsizlik gibi sorunlara neden olacak besinler tüketilmemelidir.
· Düzenli spor, yapılan kısa yürüyüşler, kişiyi ruhen ve bedenen dinç ve enerjik kılar.
· Bazen iş yerini değiştirmek, bulunulan departmandan başka birine geçmek; kimi zaman da şayet mümkün ise kişiyi üzen o işten tamamen ayrılmak iyi gelebilir.
· Cuma gününden gelecek haftanın planını hazırlamak henüz işe gitmeden bile kişiyi işe gitmeden motive etmeye yetebilir.
· Pazartesi sendromunu herkes aynı şekilde yaşamaz. Bu önerilerden hangisi/hangilerinin size iyi geleceğini deneyimleyerek, sendromdan kurtulmak için uygulayabilirsiniz. Sonuç olarak pazartesi günleri gergin hissetmek normal olsa da, endişe ve kaygıların aşırı hale geldiği durumlarda pazartesi sendromunu atlatmak adına yapılan stratejiler, sizin hayatınızdaki mutsuzluk ve memnuniyetsizliği gidermiyor ise profesyonel yardım almanız gerekebilir.
· Sıkça Sorulan Sorular
· PAZARTESİ SENDROMU NE DEMEK?
· Pazartesi sendromu genellikle hafta sonu tatilinden sonra gelen ilk iş günü olan ve genellikle pazartesi günlerini ifade eden bir durum olarak karşımıza çıkar. Yorgunluk, enerji düşüklüğü, uykusuzluk, motivasyon kaybı, endişe ve kaygı gibi belirtiler gösterir.
· HERKES PAZARTESİ SENDROMU YAŞAR MI?
· Herkes pazartesi sendromu yaşar diyemeyiz, ancak çoğu kişi bu sendromu yaşar veya yaşamıştır. Cinsiyet, yaş veya eğitim durumu fark etmez. Ayrıca sendromun hafif ya da daha yüksek seviyede yaşanması kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
PAZARTESİ SENDROMUNUN TEDAVİSİ VAR MI?
Pazartesi sendromu süreklilik gösteren bir durum olmadığından klinik olarak da tanısı yoktur. Bu nedenle profesyonel bir yardıma ihtiyaç yoktur. Kişinin yeteri kadar dinlenmesi ve kendine zaman ayırması sendromu azaltmak veya önlemek için önemlidir. Ancak buna rağmen sürekli tekrar eden olumsuz duygular varsa uzman desteği almak faydalı olabilir.
Kaynak: Medicalpark
