Adenovirüs Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Adenovirüse bağlı ortaya çıkan semptomlar sadece solunum yolları ile sınırlı değildir. Bazı adenovirüslerin gözleri, sindirim sistemini ve/veya idrar yollarını etkilediği söylenebilir. Adenovirüslerin neden olduğu enfeksiyon hastalıkları genellikle hafif seyreder. Bununla birlikte çeşitli nedenlerle bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, çocuklar ve yaşlılarda adenovirüs şiddetli enfeksiyonlara neden olabilir. “Adenovirüs nedir, belirtileri nelerdir?”, “Adenovirüs enfeksiyonu tedavi yöntemleri nelerdir?”. Bunlar gibi soruların cevapları ve adenovirüsler hakkında detaylı bilgi yazının ilerleyen kısımlarında detaylı olarak yer almaktadır.
Adenovirüs Nedir?
Her ne kadar son yıllarda sadece koronavirüslerden bahsedilse de insanlarda enfeksiyonlara neden olan çok sayıda farklı virüs çeşidi vardır. Bunlardan bir tanesi de adenovirüslerdir. Adenovirüsler hem çocuklarda hem de yetişkinlerde enfeksiyon hastalıklarına neden olabilen bir virüs grubudur. Günümüzde tanımlanmış yaklaşık 49 çeşit adenovirüs türü ve 100’den fazla adenovirüs alt türü bulunmaktadır. Bunlardan bazıları insanlarda çeşitli enfeksiyon hastalıklarına neden olabilir. Adenovirüslerin neden olduğu enfeksiyonlardan bazıları asemptomatik (herhangi bir semptom göstermeyen) olabilirken bazı hastalarda ise hastalık hafif ila şiddetli derecede semptomlara neden olabilir.
Adenovirüsler genellikle üst solunum yollarını etkileyerek insanlarda influenza virüsünün neden olduğu grip veya soğuk algınlığı semptomlarına benzerlik gösteren şikâyetlerin görülmesine neden olabilir. İlave olarak virüsün hücreye giriş yoluna bağlı olarak gözler, idrar yolları ve sindirim sistemi de adenovirüs enfeksiyonundan etkilenebilir.
Adenovirüs Nasıl Bulaşır?
Adenovirüsler de solunum yollarını etkileyen diğer pek çok virüs gibi temel olarak damlacık yoluyla bulaşır. Adenovirüslerin başlıca bulaşma yolları şu şekildedir:

• Virüs ile enfekte olmuş birisi ile öpüşmek, sarılmak, tokalaşmak gibi yakın temasta bulunulması virüsün bulaşmasına neden olabilir.
• Virüsün başlıca bulaşma yollarından bir tanesi damlacık enfeksiyonu yoluyladır. Hasta olan birisinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan damlacıkların solunması virüs ile enfekte olmaya neden olabilir.
• Adenovirüsler yüzeylerde belirli bir süre canlı kalabilir. Bu nedenle virüs bulaşmış yüzeylere temas ettikten sonra ellerle ağza, burna ve gözlere dokunulması virüsün bulaşmasına neden olabilir.
• Bazı çalışmalar virüsün yeterli miktarda klor barındırmayan yüzme havuzlarında su yoluyla da bulaşabileceğini göstermektedir.

• Virüsün bir diğer bulaşma şekli ise fekal-oral yoldur. Bir başka ifadeyle virüs dışkı yoluyla kişiye bulaşabilir.

Adenovirüs Belirtileri Nelerdir?
Adenovirüsler çoğunlukla asemptomatik olabilir veya hafif belirtiler ile kendisini gösterebilir. Bununla birlikte özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi çeşitli nedenlerle zayıflamış olanlarda adenovirüs enfeksiyonlarına bağlı şiddetli belirtiler de ortaya çıkabilir. Enfeksiyona bağlı görülen semptomlar hastadan hastaya ve virüsün vücuda giriş yoluna bağlı olarak değişiklik gösterir. Başlıca adenovirüs belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Adenovirüsler genellikle üst solunum yolunu etkileyerek grip, nezle gibi enfeksiyon hastalıklarının semptomlarına benzeyen boğaz ağrısı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, yüksek ateş, öksürük gibi semptomlara neden olabilir.
• Adenovirüsler virüsle kontamine olmuş yiyeceklerin tüketilmesi yoluyla da bulaşabilir. Buna bağlı olarak sindirim sisteminde de mide bulantısı, karın ağrısı, ishal ve kusma gibi bazı semptomlar görülebilir.
• Adenovirüs nadiren de olsa böbreklerde ve mesanede de enfeksiyona neden olarak ürogenital sistemi etkileyebilir. Bunun sonucunda hastalarda idrar yolu enfeksiyonu, sık idrara çıkma, idrar yaparken zorlanma veya nadiren kanlı idrar gibi semptomlar görülebilir.
• Adenovirüslerin en önemli belirtilerinden bir tanesi de gözlerde ortaya çıkar. Kırmızı göz hastalığı olarak da bilinen konjonktivitin en önemli nedenlerinden bir tanesi adenovirüs enfeksiyonudur. Adenoviral konjonktivit gözlerde kızarıklık, sulanma, batma gibi semptomlarla kendisini gösterir.

Yukarıda sayılanların yanı sıra son yıllarda yapılan bazı bilimsel çalışmalar özellikle çocuklarda karaciğer iltihabına bağlı olarak ortaya çıkan Hepatit B enfeksiyonu ile adenovirüs arasında bir bağlantı olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) uzmanlara sebebi bilinmeyen karaciğer iltihabı olan çocukların adenovirüs açısından da değerlendirilmesini önermektedir.
Adenovirüs Nasıl Teşhis Edilir?
Adenovirüsler solunum yolu enfeksiyonlarından konjonktivite kadar pek çok sağlık sorununa neden olabilen mikroorganizmalardır. Adenovirüslerin tanısının doğru konulması hastalığa bağlı semptomların yönetilmesi ve enfeksiyonun yayılmasının önlenmesi açısından önemlidir. Boğaz ağrısı, burun akıntısı, pembe göz, ishal, kusma gibi şikâyetlerle başvuran hastalar öncelikle alanında uzman enfeksiyon hastalıkları tarafından detaylı olarak muayene edilir. Bu aşamada uzman doktor tarafından hastaya şikâyetleri, semptomların ne zaman başladığı gibi bazı sorular yöneltilebilir. Ardından uzman doktor enfeksiyona neden olan mikroorganizmayı kesin olarak doğrulayabilmek için bazı laboratuvar tetkiklerinin yapılmasını isteyebilir. Adenovirüs tanısında kullanılan başlıca tanı yöntemleri şu şekildedir:

• Hastanın burun ve/veya boğazından alınan sürüntü örnekleri laboratuvar ortamında incelenerek adenovirüs tanısı konulabilir.
• Hastadan alınan kan örneği veya gaita (dışkı) örneği laboratuvar ortamında incelenerek adenovirüs antijenleri veya adenovirüse karşı oluşan antikorlar araştırılarak tanı konulabilir.
• Yaygın olarak kullanılmasa da toplumda adenovirüs salgını varsa veya salgından şüpheleniliyorsa virüsün genetik özelliklerini tespit etmeye yardımcı olan PCR tanı testlerinden faydalanılabilir.

Adenovirüs Tedavisi 
Adenovirüs enfeksiyonlarının tedavisinde etkinliği kanıtlanmış kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Adenovirüs tanısı alan hastaların büyük çoğunluğunda semptomlar hafiftir ve çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Bununla birlikte yüksek ateş, kas-eklem ağrısı, öksürük, ishal gibi semptomların varlığı halinde semptomları hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı ilaçlardan faydalanılabilir. Ek olarak bağışıklık sistemi çeşitli nedenlerle zayıflamış olanlarda enfeksiyon şiddetli seyredebilir ve hastanede doktorlar tarafından yürütülebilir. Bu durumda uzmanlar tedavi sürecinde bazı antiviral ilaçlardan faydalanabilir.
Antibiyotikler virüslere bağlı diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi adenovirüs enfeksiyonlarında da tedaviye herhangi bir katkı sağlamaz. Bu nedenle boğaz ağrısı, yüksek ateş gibi semptomları olan hastaların doktora danışmadan antibiyotik kullanmaması önemlidir.
Adenovirüs Nasıl Önlenir?
Adenovirüsler temas ve damlacık yoluyla insandan insana kolaylıkla bulaşabildiğinden adenovirüs riskini en aza indirmek için öncelikle enfeksiyon belirtileri gösteren kişilerle yakın temasta bulunmaktan kaçınılması gerekir. Adenovirüs enfeksiyonu riskini en aza indirmeye yardımcı olabilecek bazı öneriler şu şekildedir:

• Elleri bol su ve sabun ile yıkamak,
• %95 etanol içeren bir dezenfektan kullanmak,
• Tezgah, kapı kolu, elektrik düğmeleri gibi ortak kullanılan eşyaları ve yüzeyleri dezenfekte etmek.

Yukarıda sayılanların yanı sıra hastalık belirtisi gösterenlerin de evde istirahat etmesi, çocuklardan, yaşlılardan ve bağışıklık sistemi zayıf olanlardan uzak durması önerilir.
Adenovirüs Hakkında Sık Sorulan Sorular
Adenovirüsler insanlarda enfeksiyona neden olan mikroorganizmaların başında gelir. Adenovirüsler hakkında sıklıkla merak edilen sorulardan bazıları aşağıda ele alınmıştır.
ADENOVİRÜS KİMLERİ DAHA FAZLA ETKİLER?
Adenovirüsler her yaştan insanı etkileyebilen patojenlerdir. Bununla birlikte özellikle 5 yaşın altındaki özellikle kreşe giden çocuklarda adenovirüs enfeksiyonlarına daha sık rastlanır. Adenovirüs yetişkinlerde de görülebilir. Özellikle öğrenci yurtları veya askeriye gibi kalabalık ortamlarda adenovirüs hızla yayılabilir.
ADENOVİRÜS KULUÇKA SÜRESİ NE KADARDIR?
Adenovirüs ile enfekte olunmasının ardından yaklaşık 2-14 gün içerisinde enfeksiyon belirtileri ortaya çıkabilir.
ADENOVİRÜS İYİLEŞME SÜRESİ NE KADARDIR?
Bazı vakalarda belirtiler birkaç gün içerisinde kendiliğinden kaybolurken bazı durumlarda enfeksiyon belirtileri iki haftaya kadar devam edebilir.
Adenovirüs çoğu zaman hafif semptomlarla kendisini gösterse de bazı durumlarda şiddetli enfeksiyona neden olabilir. Siz de boğaz ağrısı, yüksek ateş, ishal gibi semptomlar gösteriyorsanız vakit kaybetmeden uzman bir doktordan randevu almayı ihmal etmeyin. Medical Park hastanelerinde enfeksiyon hastalıklarının tanı ve tedavi hizmeti alanında uzman hekimler tarafından yürütüllmektedir.
Kaynak: Medicalpark