Çanakkale Kent Konseyi, ‘Konuşuyorum’ isimli programın konuğu olan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek, Çanakkale’nin deprem gerçeklerini bir kez daha açıkladı. Perinçek son yıllarda hep konuşulan ve beklenen büyük depremin sadece İstanbul’u değil, Çanakkale’de dahil olmak üzere tüm Marmara’yı etkileyeceğini söyledi. Prof. Dr. Perinçek, Çanakkale’den geçen diğer fayları da hatırlatarak, ilimizin 3 faydan etkileneceğini söyledi.
Koronavirüs salgını dolayısı ile artık bilgilendirme çalışmalarını Online olarak Gerçekleştiren Çanakkale Kent Konseyi, her hafta farklı kişilerin konuk olduğu ‘Konuşuyorum’ programı İnistagram üzerinden gerçekleştiriliyor. Programın bu haftaki konuğu ise Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek oldu. Çanakkale’nin Deprem Dedesi lakaplı Prof. Dr. Perinçek, Çanakkale’nin deprem gerçeklerini bir kez daha gözler önüne serdi. Programda Moderatör Alper Usta’nın sorularını yanıtlayan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek, ilk olarak İstanbul depreimi olarak söylenen Kuzey Marmara Fay Hattını ve Çanakkale’den geçen diğer fay hatları hakkında bilgiler vererek “Nüfus ve sanayi yoğunluğundan dolayı beklenen depreme Marmara depremi değil İstanbul depremi deniliyor. Hâlbuki Marmara depremine neden olacak olan fay zonu Marmara’nın ortasından geliyor, Tekirdağ civarında karaya çıkıyor sonrada Saros Körfezi ve Gökçeada dolayına doğru uzanıyor. Bu bizim Çanakkale’nin kuzeyindeki fayımız. Ama Çanakkale’nin bunun dışında daha başka fayları da var. Ayrıca bizim güneyimizde Bayramiç, Çan, Biga, Erdek hattı var. Bu da farklı bir fay zonu. Bir de daha güneyde Gönen, Yenice, Edremit Körfezi’nden uzanan bir diğer fay zonu var. Yani Çanakkale olarak biz bu 3 tane fay zonundan etkilenmemiz söz konusu. Ayrıca ben ‘buçuk fay’ diyorum, Çanakkale Boğazı içinde de bir fay var. Bu faylar 1875’den beri büyük deprem yaratmamış. 1875’te Güzelyalı depremi var. 3 buçuk tane fay zonunun etki alanı içerisindeyiz. Bunların herhangi birinde deprem olduğunda biz bundan etkileneceğiz. Dolayısıyla olaya bu şekilde bakmak lazım. Nüfus olarak biraz daha az olduğumuz için Çanakkale dışından pek önemsenmiyor ama biz yerel yönetim olarak, bu şehrin insanları olarak bu konuya dikkat etmemiz lazım” dedi.
Midilli Depremi Bize Çok Şey Anlatıyor
Geçtiğimiz günlerde Midilli Adası Açıklarında yaşanan deprem Çanakkale’de de hissedilmişti. Yaşanan depremin hissedildiği Çanakkale’de Alüvyon zenin nedeni ile hissedildiğini ve bu da binaların sağlam temeller üzerinde olmadığının bir göstergesi olduğunu belirten Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek “Midilli’yi çok net bir şekilde Çanakkale’den duyduk. Çanakkale’de alüvyon zemini üzerindeki binalar ve üst kattakiler daha fazla duydular ama Esenler gibi zemini sağlam olan yerler daha az şiddette duydular. Şiddet ve büyüklük çok farklı. Depremin büyüklüğü, depremi yaratan merkezde ölçülüyor ve deprem merkezinden uzaklaştıkça onun yıkım gücü azalıyor. Şiddet depremin yıkım gücü ve alüvyon zemin üzerinde artıyor. Midilli’ye gelirsek; 1867 depremi var 6.9 büyüklüğünde, 150 yıl sonra 2017 yılında 6.2 büyüklüğünde bir deprem görüyoruz ve günümüzde 4 sene 2021 yılında 5.1 büyüklüğünde bir deprem yaşadık. Midilli depremi çok önemsememiz gereken bir deprem ve bize birtakım şeyler anlatıyor. Bu depremlerin hepsi Midilli fayı denen fay üzerinde. İki depremin arasında çok yıl olursa mesela 150 yıl değil de 250 yıl olsaydı 6.9 büyüklüğünde görecektir. Bazı meslektaşlarım maalesef bu değerlere dikkat etmeden diyorlar ki ‘Midilli tarafında bir büyük deprem daha olacak’ diyorlar. Olmaz öyle şey. Aynı fayın büyük deprem yaratması için ortalama olarak Marmara’da 250 yıl geçmesi lazım. Bazı yerlerde 300 yıl geçmesi lazım. Bazen de burada olduğu gibi 150 geçince bir deprem yaratıyor ama 6.2 yaratıyor, 7 yaratamıyor” diyerek anlattı.
Ayvacık’ta Deprem Fırtınası Yaşadık
2016 ve 2017 yıllarında Ayvacıkta yaşanan depremlere de değinerek hiç beklemedikleri bir faydan, beklemedikleri büyüklükte deprem fırtınası yaşadıklarını belirten Prof. Dr. Perinçek “Bayramiç’in hemen yakınındaki Evciler fayı 500 yıldır deprem yaratmıyor. Çan’daki fay 287 yıl, Evciler fayı çok uzun yıllardır deprem yaratmadı. Bayramiç-Çan-Karabiga-Erdek hattı boyunca AFAD’ın gidip halkımıza eğitim vermesi lazım. Çok basit sözlü bir eğitimde canlar ve mallar kurtulabilir. Yerbilimciler hepimiz bu konuda yardım etmeye hazırız. Özellikle Çanakkale için söylüyorum ben burada yaşadığım için AFAD eğitimlere katılın diye çağırırsa hazırım. olarak 2017 yılında Ayvacık depremi olduğunda şaşırdık. Orası çok uzun bir fay değil, o yüzden büyük deprem yaratmaz düşüncesi vardı. Aslında 5.4 yarattı, çok büyük değil. Boyuyla orantılı olarak 5.4 yarattı. 2019’da deprem tekrarlandı 5.1 olarak ve biz iki yıl boyunca Ayvacık-Gülpınar ve Ege Denizi’nde binlerce artçı yaşadık. Bu kadar yoğun artçı deprem yaşadığımızı hatırlamıyorum. Öyle ki, 2017’den önce bütün Türkiye’de 3 bin 500 tane deprem olmuş irili ufaklı ama Ayvacık depreminden sonra toplam artçı sayısı 5 bini geçmiş. Gerçek deprem fırtınası olan bu. Bazı meslektaşlarımız Midilli için deprem fırtınası diyorlar, yok öyle bir şey. Ama Ayvacık Gülpınar gerçekten deprem fırtınası ve iki yıl sürdü. Manisa’nın kuzeyinde de bir buçuk yıldır depremlerin sürdüğünü biliyoruz. Orada da deprem fırtınası olabilir. Bir bakıma Ayvacık şanslı, 5 binle enerjisini boşalttı. Eğer 100 tane depremle boşaltsaydı her bir deprem daha büyük olacaktı. 5 bin sayısı önemli bir sayı” dedi.
Belediyeler Alüvyon Zemin Üzerinde Yapı İzni Vermemeli
Sarıçay yatağında yoğunlaşan ve deniz Kenarına doğru genişleyen Çanakkale’deki yapıların zeminin ede değinen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek, Belediyelerin bu alüvyon zeminlerin üzerine yapı izni vermemesi gerektiğini belirttiği değerlendirmesinde “Deprem olunca zemine bağlı olarak depremin yıkıcı gücü, şiddeti artıyor. İkinci olarak, deprem olunca depremin olduğu yerde eğimli yamaçlar varsa heyelanlar oluyor. Çanakkale’nin yüzde 70’i alüvyon zemin üzerinde. Atikhisar yönünden gelen çay, Çanakkale deltasını oluşturuyor. O delta yüzbinlerce yıldır orayı dolduruyor. O alüvyon üzerine bina yapabilirsin ama binayı yapmak için o zemine göre temel atmanız lazım ve bu sizin masrafınızı arttır. O yüzden mümkünse alüvyon zeminden kaçmak lazım. Çanakkale’nin durumu bu. Aynı şekilde Kepez Limanın olduğu yerde de alüvyon var ve maalesef şu anda o alüvyona doğru yapı izinleri veriliyor. Bana göre yapı denetim Türkiye’de çalışmıyor. Yapı denetimden önce alüvyon zemine bina yapma problemi var. Türkiye için söylüyorum; nerede alüvyon zemin var oradan kaçınmak lazım. Kuşadası’nda deprem oldu ondan 60 kilometre İzmir’de yıkımlar oldu. Kuşadası’nda olmadı ama Karşıyaka’da Bayraklı’da yıkım oldu çünkü orası alüvyon zemin. İzmir’in o kısmının yapılaşmamaya açılmaması lazımdı. Yapılaşmaya açtınız ve kentin ortasında tarım arazisi kalması gereken yer bina yığını haline geldi. Aynı şey Çanakkale için söz konusu. Bugüne kadar hata yaptık, Çanakkale’yi alüvyon üzerine koyduk. Ama en azından bugünden sonra Çanakkale ve Kepez Belediyesi alüvyon zemin üzerine yapı izni vermesin. Denetimden önce bu geliyor. Denetim, yapı izninden sonra gelecek inceleyecek” diye anlattı.
Haber Merkezi
