Kuraklığın ciddiye alınması gerektiğini belirten Prof. Dr. Murat Türkeş acil önlem alınması gerektiğini ve Çanakkale halkının yaşanan kuraklık ve tehlikeden haberdar etmek için “Kuraklık Dönemi“ ilan edilmesi gerektiğini belirtti.
Yeterli yağışın olmamasına birde 2020 yılının çok sıcak geçmesi de eklenince barajlardaki su seviyesi hızla düştü. Kış ayından yüzde yüze yakın doluluk oranı ile çıkan Bayramiç Barajı dahi bu sene yüzde 60-65 oranlarda yaza girdi. Gelinen noktada Çanakkale merkezin içme ve kullanma suyunun sağladığı Atikhisar Barajı su seviyesi yüzde 29’lara kadar düştü. Kurak bir dönemde olduğumuzun altını çizen ve çok hızlı önlemler alınarak su tasarrufuna gidilmesi gerektiğini ifade eden Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinden emekli olan ve şimdi Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi görevini sürdüren Klimatolog ve Meteorolog Profesör Doktor Murat Türkeş, “Çanakkale yöresi de dahil olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde ve Türkiye'nin büyük bir bölümünde ortalama en yüksek ve ortalama en düşük hava sıcaklıkları hızlı artıyor” diyen Türkeş, “Yağışlarda hem bir düzensizlik var, hem de ana yani yeraltı su kaynaklarını toprak nemini, eko sistemi besleyen akarsu akımlarını destekleyen, sonbahar, kış ve erken ilkbahar yağışlarında bir azalma var. Genel tablo bu. Hızla önlem alınmalı ve kurak bir dönemde olduğumuz halka ilan edilmeli” dedi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN UZUN SÜRELİ ETKİLERİNİ GÖZLEMLİYORUZ”
Türkeş İşte Çanakkale Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, “Hem iklim açısından hem de iklim değişikliği açısından son bir yılı değerlendirecek olursak tabii iklim değişikliğinin uzun süreli etkilerini gözlemliyoruz. Bunların başında Türkiye ve bölgesinde Çanakkale yöresi de dahil yağışlarda, özelliklede Akdeniz ikliminde Önemli olan kış ve sonbahar yarışlarında son yıllarda yeniden bir azalma gözlendi. Bunun yanı sıra yine küresel iklim değişikliğine bağlı olarak da yüzey ve alt atmosfer hava sıcaklıkları artıyor yani Çanakkale yöresi de dahil olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde ve Türkiye'nin büyük bir bölümünde ortalama en yüksek ve ortalama en düşük hava sıcaklıkları hızlı artıyor, yağışlarda hem bir düzensizlik var, hem de ana yani yeraltı su kaynaklarını toprak nemini, eko sistemi besleyen akarsu akımlarını destekleyen, sonbahar, kış ve erken ilkbahar yağışlarında bir azalma var. Genel tablo bu. 2020'ye baktığımızda Türkiye'de ve Çanakkale yöresinde 2020 yılı bir bütün halinde baktığımızda aslında sıcak yani uzun süreli ortalamalara göre Türkiye'de ve Türkiye bölgesinde yıllıkta bile işte 2-3 derece ve en son Ağustos yani geçen ay da bu arada bütün yaz çok sıcaktı. Ağustos ayında da uzun süreli ortalamalara göre yani 2020 Ağustosunda da süreli ortalamalara göre 2 ile 4 santigrat derecede Türkiye'de hava sıcaklığı daha yüksekti Çanakkale’ de de yine uzun süreli ortalamalara göre yine 2 santigrat hava sıcaklıkları daha fazlaydı. Bağıl nemde bir azalma var. Tabi Çanakkale yöresinde de aynı şekilde. Verimli toprak tarım açısından çok önemli bir durum. Verimli toprakta ilk 10 santimlik bu çok önemli biliyorsunuz ki özellikle tahılların köklerinin bulunduğu Toprak neminde de bir azalma var. Tahılların ekim mevsiminde biliyorsunuz kurak girdik.” dedi.
“CİDDİ BİR KURAKLIK YAŞIYORUZ “
Profesör Doktor Murat Türkeş 2020 yılında ciddi bir kuraklık yaşandığını, yeterli yağışın alınamadığını belirterek, “Barajlardaki doluluk oranının düşük olmasını doğrudan yağışlar ile ilgili. Doğrudan yağışlara baktığımızda durum daha vahim aslında. 2020 yılına, yıllık olarak baktığımızda 2019 Eylül Ayından bugüne yani 2020 Eylül ayına kadar. Türkiye'nin birçok bölgesinde ama Çanakkale yöresinde şiddetli ve yine Çanakkale merkez ve Atikhisar Barajı bölgesinde de çok şiddetli bir kuraklık var yani 1 yıllık yağışlar şiddet derecesini dikkate aldığımızda şiddetli ve çok şiddetli kurak şeklinde değerlendiriliyor. Bütün bu veriler nasıl sonuçlandı. Biz şu anda bir kuraklığı yaşıyoruz. Yani yaz kuraklığının ötesinde, yaz kuraklığı ile birleşmiş geçen seneden bu sonbahara kadar daha sıcak ve daha kurak bir hava koşullarını Yaşadık. İklim açısından da bir kulaklık, bir kurak devreye girmiş olduk. Yani bu ne demek oluyor. Bu şekilde giderse, eğer yeterli yağışlar önümüzdeki 10 günde 20-30 günde düşmezse Ekim ayına belki de büyük olasılıkla Kasım ayını da kurak bir devre olarak geçireceğiz” dedi.
“SONBAHAR AYLARI DA YAĞIŞSIZ GEÇERSE DURUM DAHA DA CİDDİLEŞECEK”
2020 yılı son baharında da yeterli yağışın alınamaması durumu da su seviyesi tehlikesinin üst düzeye çıkacağını da hatırlatan Türkeş “Tüm bu kurak devrelerin yansıması var tabii, tarım da bir sıkıntı. Özellikle kış tahılının buğdayının ve benzeri tahılların ekilmesi açısından toprak nemi giderek azalıyor. Bu çok önemli bir sorun. Çanakkale'nin içme-kullanma suyu açısından örneğin Atikhisar Barajında Bayramiç Barajı’nda su seviyesinin düşmesi de işte içme suyu açısından bir sorun. Geçen hafta bir incelemede yaptım. Ve gerçekten Atikhisar Barajında, kısmen Bayramiç Barajında su seviyesi oldukça, yani hem dikine yatay olarak çok ciddi bir azalma var. Bilindiği gibide su seviyesi doluluk oranı da yüzde 30 seviyelerinin altında. Bu şu anlama geliyor. Bir kuraklık yaşıyoruz. Çok sıcak ve kurak bir 12 ay geçirdik. Yaz çok sıcak ve kurak geçti. Bizim artık suyu, kuraklığı ciddiye alarak, bir kurak devrede olduğumuzu dikkate alarak, suyu tasarruflu kullanmamız gerekiyor. Suyu, içme ve kullanma suyu dahil olmak üzere ilkeli ve yeterli kullanmak zorundayız. Şu an bu kuraklık çok yıkıcı gelmeyebilir. Önümüzdeki bir kaç ay, sonbaharda kurak geçerse, mevsimlik yağış tahminlerinde de çok yağışlı gözükmüyor ne yazık ki. Ama bu arada belirtmeliyim ki mevsimlik yağış tahminlerinin tutma oranı düşük. Eğer son baharda kurak geçerse bu tabi içme ve kullanma suyu, tarım, orman ve eko sistem açısından da olumsuz bir durum yaratacaktır diye düşünüyorum” dedi.
“SUYU TASARRUFLU KULLANMALI VE HALKA KURAKLIK DUYURUSU YAPILMALI “
Acil önlem alınması gerektiğini ve Çanakkale halkının yaşanan kuraklık ve tehlikeden haberdar etmek için “Kuraklık Dönemi“ ilan edilmesi gerektiğinin de altını çizen Türkeş, “Geldiğimiz noktada ne yapılabilir? Biliyorsunuz hem yerel yönetimin hem de kamunun ilgili kurumları var. Onlarında tespiti ne olursa olsun ilk olarak bir kurak devrede olduğumuz ilan edilmeli. İçme ve kullanma suyunu yerinde, yeterli derecede, ihtiyaç olan kadar kullanılması için ilgili kurum, kuruluşlar ve en önemlisi de halk uyarılmalı. Burada çok önemli olan sulama birlikleri uyarılmalı. Örneğin tarım ve meyve bahçeleri sulamalarının artık kontrollü ve yeniden gözden geçirilerek yapılması gerekiyor. Yine her zaman olduğu gibi tarım ve meyve bahçesi sulamalarında damlama yani kapalı ve basınçlı sistem sulamaya devam edilmeli. Çanakkale merkez köyleri yada ilçeler açısından baktığımızda da gerçekten içme suyunu yani çeşmeden akan, halkın terkos suyunu, temiz içme suyunu, içme ve evde kullanma dışında halı yıkama, sokak yıkama, araba yıkama, kamyon yıkama tonlarca suyu bu amaçla işte içme suyu ile bahçe sulama dahil kesinlikle bir düzen altına alma hatta ciddi uyarılar yapmak gerekiyor. Tabi burada suyu az özce ifade ettiğin durumlar için kullanımının yasaklanması gibi bir önlemde düşünülebilir. Tabi hunun kararını yetkililer verecektir. Bir kuraklık duyurusu ilan edilmesi gerekiyor. Suyun tasarruf edilmesi, suyun yeterli derecede israf etmeden kullanılması gerekiyor yine ifade ediyorum bir kurak dönemde olduğumuzda halka duyurulmalı” ifadelerine yer verdi.
Özel Haber: Ogün İnal
