Son günlerde ise Türkiye genelinde ve Çanakkale’ de Corona Virüs vaka sayılarındaki hızlı artış endişe verici seviyelere ulaşırken hızlı test kitine olan ihtiyaçta her zamankinden daha fazla bir duruma geldi. Corona Virüs hızlı test kiti çalışmalarında en sevindirici haber Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinden geldi. Dünyada bir ilk: Çift antikorlu Covid-19 tanı kiti ÇOMÜ’de geliştirildi.
Yaklaşık 8 dakikada Covid-19 virüsünü tespit edebiliyor.
Bir süreden bu yana Coronavirüs hızlı test kiti üzerinde çalışmalar yapan ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Kemal Sezgintürk dünyadaki benzerlerinden farklı olarak daha güvenilir ve hızlı sonuç alınan “Coronavirüs tanısı için test kiti le ilgili çalışmaları tamamladıklarını açıkladı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Terzioğlu Kampüsü Troia kültür merkezinde yapılan “Corona Virüs tanısı için test kiti” bilgilendirme toplantısında ilk konuşmayı Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Profesör Doktor Sedat Murat projenin ÇOMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) tarafından “İleri Araştırma Projeleri” kapsamında desteklenen çalışmalardan biri olduğunu ve çalışmaları tamamlanan “Corona Virüs tanısı test kitinin dünyadaki benzerlerinden en önemli üstünlüğü ve farklılığının, insanda üretilen, virüse özel iki farklı antikorun tek bir test kitinde tanısının yapılabiliyor olması olduğunu ifade ederek bu çalışma ile çok kısa sürede yanıt veren, daha güvenilir bir test kiti üretilmiş oldu “ dedi.
Covit-19 virüsünün Türkiye’ de ilk olarak görülmesi ile beraber Covit 19 virüsünün bulaştığı hastaları tespit etmek büyük önem kazanmıştı. Ancak hali hazırda elinde bu virüsü tespit edecek hızlı bir test kiti olmayan Türkiye tüm dünya ülkelerinin yaptığı gibi ilk Corona Virüs hızlı test kitlerini hastalığın tüm dünyaya yayıldığı Çin’den satın almıştı. Ancak artan vaka sayıları ve bu vaka sayılarına oranla yapılan test sayısının azlığı test kitine olan talebinde artmasına neden olmuştu. Testler yapılıyor ancak sonuçların alınması uzun süre alması nedeni ile hızlı test kitleri olan ihtiyaç her geçen gün artmıştı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bu dönemde Corona Virüs hızlı test kiti ile ilgili çalışmalara başladığını ve bir miktar yol kat ettiğini açıklamıştı. Türkiye’ de 1 Haziranda başlayan yeni normalleşme süreci ile birlikte düşen vaka sayıları da artışa geçmiş hızlı tespit kitine olan talep daha da artmıştı.
Rektör Murat ÇÖMÜ’de Coronavirüs ile ilgili yapılan çalışmalar ile ilgili bilgilerde vererek şunları söyledi: “Üniversitemiz ile ilgili ilk geldiğimiz günden itibaren bazı hedefler koyduk. Bu hedeflerden en önemlisi araştırma üniversitesi hedefiydi. İnşallah önümüzdeki günlerde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’ni, araştırma üniversite yapma istiyoruz. Bu doğrultuda buna meslek yüksekokullarını da kattık bu araştırma üniversitesi olma yolunda katkı sağlayacak altyapı çalışmalarını başlattık. Sadece meslek yüksekokullarında ders veren öğretim görevlisi unvanıyla bulunmalarını değil, akademik çalışmalara katkı sağlamalarını biz arzu ediyoruz, bu yönde yönlendiriyoruz. Meslek yüksekokullarındaki hocalarımızın doktora yapmalarını öneriyoruz, zorluyoruz ve bu hocalarımıza lisansüstü programlarında dersler verilmesini de istiyoruz, bunun talimatını da verdik. Üniversitemizde çok güzel işler de yapıyoruz. Bu proje Türkiye’de değil, dünyada ilk olacak. Bunun gururunu hep birlikte Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve bütün Çanakkale olarak bu gururu yaşayacağız. Çalışmalar önemli bir düzeye geldi. Covid hastalığı geçirmiş mi geçirmemiş mi, antikor yoluyla bunun belirlenmesi ile ilgili bizim projemiz var. Dünyada tek proteinle yapılan bir çalışma, Mustafa Kemal hocamız iki proteinle bu çalışmasını tamamladı ve bilimsel açıdan çığır açacak bir proje olarak görüyoruz.
“TOMOĞRAFİ DE CORONAVİRÜSÜ TANIYAN BİLGİSAYAR PROGRAMI GELİŞTİRDİK”
Rektör Murat Corona Virüsü tanıyan bilgisayar programı da geliştirdiklerini belirterek açıklamasında “Bilgisayarlı tomografi verilerini, bilgisayara yüklediğiniz zaman bu kişinin Covid olup olmadığınız yüzde 100 tespit edecek bir yöntem. PCR ile yanılma olanı yüzde 40’a yakın ama bir hocamızın bilgisayarlı tomografi yöntemi ile yüzde 100 isabetli şekilde tespit edebilecek. Covid geçmesinin ardından ise, diğer hastalıklarla ilgili kodlaması yapılmasının ardından onlara göre de ayarlanabilen bir sistem. Bu da üniversitemizin önemli çalışmalarından biri olarak tarihe geçecek. Bir diğer hocamız ise, tamamen tahıl ürünlerinden dezenfekte ürünü yaptı. Kullanmış olduğumuz dezenfekte malzemelerin ürünlerini kimyasal maddeler içeriyor. Hocamızın yaptığında ise pirinç gibi tahıl ürün atıkları üzerinden yapılan çalışmalar ile ürün meydana getiriyor. Bu da insan sağlığı bakımından önemli olarak gösteriyoruz. Bu da orijinal bir çalışma. Ama bu iki çalışma sonuçlanması sonrasında tekrar açıklama yapacağız” İfadelerine yer verdi.
“GELİŞTİRDİĞİMİZ HIZLI TEST KİTİNİN DÜNYADA BENZERİ YOK”
Rektör Murat’ın açıklamasının ardından açıklama yapan ÇOMÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Doktor Mustafa Kemal Sezgintürk dünyadaki benzerlerinden farklı olarak daha güvenilir ve hızlı sonuç alınan “Corona Virüs tanısı için test kiti” ile ilgili bilgilendirme yaptı. Sezgin türk yaptığı bilgilendirmede şunları söyledi. “Projemizin en önemli avantajına birazdan geleceğim ama çok kısa antikor testi nedir ondan bahsetmek isterim. Corona Virüs testi için 3 ayrı test var. PCR testini herkes biliyor artık, en çok kullanılan test. Bir diğer test, burada da geliştiğimiz testin bir başka versiyonu, antigen testi virüsün proteinlerini hedef alan bir test şekli. Bir diğeri antikor testi, bizim de geliştirdiğimiz test bu başlık altında sınıflandırılıyor. Her birinin belli avantajları ve dezavantajları var. Bizim geliştirdiğimiz antikor testinin 7-8 dakikada sonuçlanıyor olması, birçok alanda kullanılabilir olması en büyük avantajı. Bu testler biri birinden daha iyidir veya kötüdür demek çok doğru değil çünkü her birinin farklı kullanım alanları olabilir. PCR testini ilk günden itibaren uygulayabiliriz ama 1 ay sonra PCR testini yapacak etken kalmadığında hastalığın geçirilip geçirmediğini anlamak için antikor testine ihtiyaç duyuyoruz. Bu anlamda antikor testinin PCR testine göre avantajı var. Antigen testleri antikor testlerine nazaran birkaç gün önceden doğru pozitif yanıt verebiliyor. Bu açıdan antigen testlerinin de önemi diğerlerine göre çok az değil. Antikor testleri çok pratik ve 6. ve 7. günden itibaren antikorlar immun bağışıklık sistemimiz tarafından hazırlanıyor ve biz bunları tespit edip, hastalığın durumu hakkında önemli bilgiler sağlayabiliyoruz. Testlerin yorumlanması farklı olabilir. PCR testinin pozitif olması, antikor ve antigen testlerinin negatif olması hastalığın olmadığı anlamına gelmez. Biz bağışıklık sisteminin virüse karşı geliştirdiği iki farklı etkeni hedef aldık. Bazı firmalar dünya çapında halihazırda ticari olarak bu tanı kitini sağlayan firmalar. Hepsinin de hedef aldığı antikor aynı. Hepsinin geliştirdiği sistem, ufak tefek farklılıklarla aynı. Bizim geliştirdiğimiz sistem, biraz önce söylediğim gibi iki farklı antikoru hedef alarak, bu iki farklı antikoru tespit edecek tanı kiti geliştirmek oldu. Ölçüm süresi 5-10 dakika arası değişebiliyor ve iki farklı antikoru hedef aldığı için kesinliğinin ve doğrulunun çok daha yüksek olduğunu düşünüyoruz. Bundan sonraki aşamada bu teknoloji ve bilgiye sahip olduktan sonra bunu antigen testine de evirebiliriz. Belki birkaç gün önce burun akıntısından, boğaz akıntısından örnek alarak da biz bu pratik testi geliştirebiliriz. Bu bilgi ve tecrübeye sahibiz. Bugüne kadar yaptığımız araştırma çalışmaları sayesinde bu kolay olacak. Bu projenin gelecekteki bir sonraki adımı olarak nitelendirebiliriz
“CORONAVİRÜS TANI HIZLI TEST KİTLERİNIN ÖNEMİ ÇOK BÜYÜK”
Profesör Doktor Mustafa Kemal Sezgintürk hızlı yanı test kitlerinin öneminin çok büyük olduğunun da altını çizerek açıklamAsında “Bu tür test kitlerinin bu son 8-9 ayda yaşadığımız salgından sonra çok daha önemli olduğunu görüyoruz ve bundan sonra çok daha önemli hale gelecek çünkü insanlar bu konuda bilinçlendi, test kitlerine ihtiyaç duyuyorlar, her an her şekilde kolayca ve ucuza yapmak istedikleri için bu testlerin günden güne önemli hale geldiğini düşünüyoruz. Örneğin, özellikle sahada çalışan elemanları çok olan işletmelerde bir damla kan alıp, damlattıktan sonra sonucu görebileceğiz. Salgın sürecinde testleri pozitif çıkan kişilerin değerlerinin izole edilmesi ve bulaş riskinin önüne geçilmesi açısından tarama test kiti büyük önem taşıyor” ifadelerine yer verdi.
Ogün İnal
