Coronavirüs salgını tehdidi nedeni ile Sağlık Bakanlığı tavsiyesi ve İçişleri bakanlığının kararı ile Cafe kıraathane ve benzeri işletmelerin, insanların bu alanlarda toplu şekilde bulunması ve virüsün bu alanlarda kolayca yayıla riskinin olması nedeni ile geçici süre ile kapatılması kararı verilmiş ve karar Çanakkale’de de uygulanmaya başlamıştı. Ancak Coronavirüs salgınının Türkiye’de yayılması vaka sayısının yanı sıra Coronavirüs’ ten meydana gelen ölümlerin artması nedeni ile ek tedbirler uygulanmış, her türlü zincir fast food markalarına ait iş yerleri, pide – lahmacun salonu, lokantalar’ ve benzeri iş yerlerinde satış yasağı getirilmiş, bu işyerleri paket servis ile çalışmaya başlamıştı. Son 1 haftada alınan kararlar ile işlerlerinin büyük bir kısmı kapanırken birçok zincir mağazada belirli bir tarihe kadar mağazalarını kapatma kararı aldı ve almaya devam ediyor. Çanakkale’nin en hareketli alışveriş merkezi 17 Burda AVM’ de kapılarını içerisinde bulunan zincir market hariç kapattı. Salgının hızlı yayılmasını önlemek amacı ile başlatılan “ EVDE KAL” uygulaması da etkili oldu. Tüm Türkiye’ de olduğu gibi Çanakkale’ de de sokaklar boş kaldı. Bu nedenle açık olan işyerleri de satış olmaması nedeni ile daha fazla risk almayıp işyerlerini kapattı. Çanakkale’ Cafelerin tamamı geçen hafta başı işyerlerini kapatılırken, sadece paket sevisi yöntemi ile pide – lahmacun, fast food mamülleri ve benzeri ürünleri satan iş yerleri de satışlar işyerlerinin günlük masraflarını çıkaramayacak şekilde düştü. Bu iş yerlerinin de iş olmaması nedeni ile geçici olarak kapatma riski ile karşı karşıya.
EKONOMİK TEDBİRLER TAMAM, ANCAK KÜÇÜK ESNAFI DERTLİ
Hükümet Coronavirüs salgını nedeni ile alınan kararlardan etkilenen iş dünyası için bir dizi önlem ve erteleme kararlarıda aldı. Vergi mükelleflerinin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında ödemeleri gereken muhtasar ve KDV ödemelerine ilişkin 6 ay erteleme kararı, belediyelere ait olan işyerlerine 2 ay kira erteme kararı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hazine taşınmazları üzerinde tahsisli olan ve faaliyetleri durdurulan ticari ünitelerden süreç sona erene kadar kira bedeli alınmayacağını duyurması ve son olarak Halk Bank' tan "31 Mart 2020 tarihine kadar taksit, faiz ve anaparasını ödeyemeyen firmalar ile bireysel müşteriler, bu döneme dair ödemelerini erteleyebilecek." açıklaması ile Esnaf ve sanatkarların bu dönemde yaşadıkları olumsuzluklara destek olmak amacıyla talep etmeleri halinde kullanmış oldukları kredilerin, Nisan, Mayıs ve Haziran 2020 aylarında vadeleri gelecek olan anapara ve faiz ödemeleri, ödeme vadelerinden itibaren 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecek olması iş dünyasını rahatlatan önlemlerden bazıları. Alınan kararlar neticesinde Coronavirüs salgını tedbirleri kapsamında kapanan işyerlerinde çalışanlara, çalışmadığı dönem için gelir desteği sağlayan ve başvuruları 23 Mart Pazartesi günü elektronik ortamdan yapılmaya başlanan İŞKUR tarafından başlatılan “ Kısa Çalışma Ödeneği “ ’ de çalışanları bu dönemde biraz olsun rahatlatmak için alınan karar. Ancak Coronavirüs salgını tedbirleri kapsamında tüm bu erteleme kararları orta ve küçük esnafı rahatlatmışa benzemiyor. Esnaflar kira, elektirik ve çalışanların maaşların ödemeleri ve sürecin uzama ihtimaline karşı ek ve esnafı ayakta tutacak daha fazla destek bekliyor. Esnaflar ayrıca işyerlerinin kapalı kalması ile önemli gelir kaybına da uğradıklarını, çalışan işçilerini işten çıkarmamak için ellerinden geleni yaptıklarını ifade ederken, “ işyerlerimizi kapattık, ancak bizimde hayatımızı devam ettirebilmemiz için paraya ihtiyacımız var” düşüncesi ile çaresiz şekilde sürecin nereye gideceğini bekliyor.
Ogün İnal
